22 maart 2009

Ik heb geen reklame nodig


Kan iemand mij uitleggen waar reklame goed voor is? Ik vind reklame vooral storend, irritant, opdringerig, schreeuwerig, afleidend. Reklame is overal doorgedrongen. Ik kijk bijna geen TV meer omdat de uitzendingen zo vaak onderbroken worden met reklame. Films zie ik liever op DVD of direkt op de computer. Radio-reklame is niet beter. Met overslaande stem schreeuwen mensen me toe dat ze zo blij zijn over een produkt of een aktie, van wie ik zelfs op honderden kilometers afstand en door een slechte radio-ontvangst heen hoor dat ze het niet menen en slechte acteurs zijn.

In het allerbeste geval is een reklamefilmpje leuk (ik denk aan de eerste reklames van Centraal Beheer), of het duidt op een bepaald voordeel van een produkt dat ik nog niet kende (grote uitzondering). Reklame geeft geen produktinformatie. De meeste moderne reklames proberen dat niet eens. Ze proberen meer een gevoel over te brengen van de levensstijl die bij het produkt hoort (Ford Ka), of ze proberen me te overtuigen dat ze echt niet truttig zijn maar best wel cool (de Sparkasse -of all people- die in hun reklamefilmpje jonge mensen laat zien die als DJ hun Party vieren, god wat zielig).

Ik ben geen uitzondering als ik vertel dat ik bij de reklame-onderbrekingen op TV wegzap, naar de WC ga, de chips uit de keuken haal, of als ik werkelijk het begin van de rest van de uitzending niet wil missen, in ieder geval het geluid uitschakel zodat ik die namaakacteurs niet hoef te horen met hun gewauwel.

De papiercontainers bij ons puilen uit door de reklamekrantjes, om maar te zwijgen van alle bomen die hiervoor nodig zijn. Grof geschat 80% van ons papierafval bestaat uit reklame. En een sticker op de brievenbus helpt hier ook niet, omdat onze brievenbussen in de gang achter de voordeur zijn. De reklamekrantjes worden dientengevolge in een plastic zak aan de voordeur gehangen. Voor iedere huurder een exemplaar.

Ik begrijp dat je als een enkel bedrijf reklame niet achterwege kan laten (hoewel, er zijn uitzonderingen die zich door mond-tot-mond reklame verbreiden zoals Adidas in de begintijd), omdat alle anderen wel reklame maken en je dan ten onder gaat in de concurrentie. Maar als er nou helemaal geen reklame zou zijn, zouden we het dan missen? Voor produktinformatie kan ik andere bronnen aanboren, dat doe ik nu ook. Bovendien heb ik dat alleen nodig als ik iets koop dat ik nog nooit gehad heb en dat relatief duur is. Als daarentegen een nieuwe yoghurt wil proberen, dan kijk ik gewoon wat er in de schappen staat en probeer iets uit.

Ik ben ook bereid meer te betalen voor uitzendingen als er geen reklame wordt uitgezonden. Ik betaal nu al kijkgeld, en als ik zonder die vervelende reklames kan kijken, dan betaal ik gewoon iets meer. Het punt is dat ik die keuze bijna niet meer heb. Er is wel iets dat daar in de buurt komt voor de Nederlandse televisie, namelijk de website "Uitzending Gemist". Nadelen zijn hier dat je aan het begin van ieder uitzending toch nog een reklame krijgt, en dat de resolutie niet zo hoog is als bij de originele tv-uitzending (heb ik tenminste de indruk, ik heb het niet gecheckt). Ze kijken natuurlijk wel uit om het zo comfortabel te maken dat iedereen daar gaat kijken, want dan vallen de reklame-inkomsten bij de gewone uitzendingen weg.

In de DDR was reklame officieel verboden vanaf 1975. We weten allemaal dat de economie in de DDR niet als schoolvoorbeeld kan dienen, maar het ontbreken van reklame is daar mijns inziens niet de hoofdschuldige aan. Wat je hoort van mensen die die tijd meegemaakt hebben, en in mijn jeugd was het niet veel anders, is dat het leven veel gemakkelijker was. Als je een nieuwe radio wilde kopen, dan wist je ten eerste dat die overal hetzelfde kostte (Einheitspreis). Dat betekent dat je geen tijd verliest met rechercheren waar die radio het goedkoopste is, en of er voor die goedkope prijs ook nadelen kleven aan die speciale winkel. Er was ook veel minder varieteit -> weer een tijdbesparing, want je hoeft niet zo lang na te denken welk podukt voor jou het beste geschikt is.

De jaren zestig beweging heeft al uitgebreid gewezen op de nadelen van de consumptie-maatschappij, maar het kapitalisme heeft zich niet gewonnen gegeven. Toch kan het geen kwaad bepaalde onderdelen van dit systeem, zoals in dit geval reklame, eens kritisch tegen het licht te houden en zich af te vragen wat nou eigenlijk de meerwaarde ervan is. Volgens mij kan reklame het beste omschreven worden als een noodzakelijk kwaad. Noodzakelijk is het alleen omdat je niet alle bedrijven ter wereld tegelijkertijd ertoe kunt brengen ermee op te houden, zodat het concurrentie-nadeel niet optreedt.

Een ander effect van reklame is dat je meer koopt dan je eigenlijk nodig hebt (ik beweer immers niet dat reklame niet werkt), en zo kun je stellen dat het goed is voor de economie. Is het dat? Is het goed voor de economie als ik meer dingen koop dan ik nodig heb? Als ik die dingen niet zou kopen, dan zou ik waarschijnlijk meer geld besteden om kwalitatief betere produkten te kopen. Dat is ook goed voor de economie. Kan iemand mij overtuigen?

13 opmerkingen:

  1. Zelf ben ik ook redelijk ongevoelig voor reclame en haak vooral af als de reclame te opdringerig wordt. Ik koop niet speciaal iets omdat ik er een reclame over zie of hoor. In zo'n geval moet ik het ook nodig hebben en vergelijk ik nog even of er niet een gunstigere versie bestaat. Vrijwel altijd valt dan het product waar (veel) reclame voor werd gemaakt af. Simpelweg omdat die duurder zijn om de reclamekosten te dekken.

    De meest irritante reclames kunnen bij mij op een koopboycot rekenen. Ik ga immers via dat product niet meebetalen aan nog meer van die irritante reclames.

    Maar ik ben hier wel redelijk reclamevrij. Zo werkt de Nee-Nee-sticker op mijn deur uitstekend. Ik kijk alleen online TV zoals uitzending gemist en wat amerikaanse stations. Die reclames van uitzendinggemist doen het bij mij niet. Mogelijk door een instelling. Op de themakanalen (HumorTV, GeschiedernisTV e.d.) die een hogere resolutie hebben komt (nog) geen reclame voorbij.

    De meest irritante reclames zitten echter op websites. Die schuiven, knipperen en doen weet ik niet wat om maar de aandacht te trekken. Sites die daar gebruik van maken bezoek ik alleen als het niet anders kan. Maar ook daar heb ik reclame-onderdrukkers en in het uitterste geval een zogenaamde afplakker die ik over een reclame kan zetten.

    Reclame is er idd om te doen dat mensen te dik worden, teveel vervuilen, te egoïstisch worden, en dat allemaal omdat er iemand aan wil verdienen. Dat noemen ze goed voor de economie. Over dat laatste heb ik mijn twijfels.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik moest een keer lege dvd banden hebben. Het was nog in de begintijd van kopiëren. De man liet mij twee merken zien. De ene kende ik niet, de andere herkende ik van de reclame en hoewel die duurder was en er ook een wielerploeg met die naam in de Tour de France reed, heb ik die genomen. Het was overigens TDK.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Xiwel: jij vindt dus ook reclame vooral irritant en niet nodig om een productkeuze te kunnen maken. Er zijn natuurlijk manieren om onder de reclamevloed uit te komen, maar de reclamemaker wort daardoor steeds spitsvindiger en vindt nieuwe manieren om je toch te bereiken.

    @Vedat: Je hebt je dus laten beinvloeden door de reclame. Dat is niets bijzonders, alleen het feit dat je je ervan bewust bent is wel ongewoonlijk. Veel mensen zeggen "Ik laat me niet beinvloeden", ze willen zich ook niet laten beinvloeden, maar onbewust gebeurt het natuurlijk toch. Het is niet voor niets dat reclame zo succesvol is.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Gezien de hoeveelheid geld die ermee gemoeid is neem ik aan dat het wel werkt, reclame.
    Stel dat er geen reclame meer gemaakt werd, dan zouden we meer moeten gaan betalen voor televisie, radio, kranten, sport etc..
    Of ikzelf reclamegevoelig ben, ik denk het wel. Ik ben gevoelig voor allerlei milieuclaims: biologische katoen, melk waar de kalfjes bij de moeder mogen blijven, gemaakt door verstandelijk gehandicapten, winst gaat naar goed doel etc. Voor het milieu was het wellicht beter geweest als ik het helemaal niet gekocht had maar niets doen voelt niet als een goede daad.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @Marjan: dat reclame werkzaam is, bestrijd ik niet. Ook ben ik bereid meer voor zaken te betalen als ze daardoor reclamevrij zijn. Of een product aan bepaalde milieu-eisen voldoet, staat normaalgesproken op de verpakking, daar is geen reclame voor nodig. Reclame zorgt er juist voor dat je bepaalde produkten koopt, terwijl andere net zo goed zijn of zelfs beter. Je laat dus waarschijnlijk sommige produkten staan die nog veel beter zijn voor het milieu, omdat daar geen reclame voor gemaakt wordt. Ik ben zelf ook gevoelig voor reclame, ik ben niet beter dan alle anderen. Dat wil alles nog niet zeggen dat reclame iets is dat wij, de consumenten, nodig hebben.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Daarom hebben wij een 'Keine Werbung Bitte' sticker op onze brievenbus. Dat helpt echt. Er komt nooit meer reclame. Ik mis daardoor wel de jaarlijkse Ikea-gids. Maar goed, die kun je nog ophalen bij Ikea zelf.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. @Hette: Die helpt alleen als de brievenbus buiten staat. Bij ons is die achter de voordeur, zoals ik al zei, waar de bezorger niet bij kan. Op mijn vorige adres ging dat wel ja.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Het is wel waar dat op de verpakking de meeste informatie staat maar dan noet je al in de winkel staan met de verpakking in je hand. Bij reclame gaat het er juist om mensen te stimuleren om iets te kopen dat ze anders niet kopen. Ik eet bijv. altijd Calvé pindakaas. Ik kom niet uit mezelf op het idee om in de winkel alle potten uit het schap te pakken en te lezen of een ander merk gemaakt is van biologische pinda's, meer vitamine A heeft of minder calorieen.

    Verder denk ik dat de wereld er zonder reclame wel een beetje saai en grijs uit gaat zien; steden zonder neonletters, winkels zonder uithangborden, viskarren zonder: 'doe het beter, eet vis van Peter'.
    Het zou er wel eens heel erg grijs en communistisch uit kunnen gaan zien.

    Reclame is wat mij betreft prima maar niet ongevraagd in de brievenbus, niet middenin films en niet tussen journaal en weerbericht. Ook geen zegeltjes, klantenkaarten, voordeelacties, airmiles, spam en al helemaal niet per telefoon.

    Wel: beperkte reclameblokken op tv, radio, sportsponsoring, in kranten en tijdschriften, banners op websites en blogs, op de bus etc..

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Bob, ik heb hier gisteren een zeer gemotiveerde reactie achtergelaten, maar helaas, hij staat er wederom niet bij....dat is wel lastig hoor....

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Leo, ik zat er eigenlijk al een beetje op te wachten. Als reclameman ben jij het beste geschikt om mij te overtuigen van de maatschappelijke waarde van reclame. Misschien vind je nog een paar minuten tijd voor een tweede poging. Ik beloof dat ik open zal staan voor argumenten...

    BeantwoordenVerwijderen
  11. @Marjan: sommige reclames zijn inderdaad wel onderhoudend, of mooi kleurrijk om te zien, maar dat blijft de minderheid. Als ik bijvoorbeeld al die schreeuwerige grote reclameborden langs de weg zie, dan weet ik het nog zo net niet. Die vind ik geen verrijking. (Net zo min als veel van de moderne openbare kunstwerken.)

    Op het moment staan hier levensgrote advertenties voor de 'Tattoo convention' in Erfurt. Met daarop een halfnaakt meisje van hooguit 17 jaar met nep-tatouages. Voor mij is het gewoon kinderp*rno. Hier zie je het plaatje ook.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Meen je dat nu, kinderporno? Ik vind het een mooie foto en al met al best zedig.
    Ik houd niet van tatoeages maar ik kan me voorstellen dat deze foto mensen overhaalt om erheen te gaan.
    Het meisje kan overigens best ouder dan 20 zijn, dat kun je soms moeilijk zien.
    Ik heb een chinees/fillipijns meisje aan het werk van 22 jaar oud, getrouwd en moeder maar veel mensen denken dat ze pas 15 of 16 is.

    Overigens ben ik het wel met je eens dat ik de meeste borden ook lelijk vind maar als ik me een stad zonder reclame probeer voor te stellen dan lijkt me dat ook weer zo kaal.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Natuurlijk zijn er ook leuke reclames. Niet dat dat wat uithaalt. Ik heb nog nooit een tennisbal aangeschaft. :-)

    BeantwoordenVerwijderen