29 augustus 2011

Dagboek 1942-1945, Nederland - Hongarije (1)

Dagboek 1942 – 1945

Nederland - Hongarije


Door: HiD senior


Ik heb lang getwijfeld om dit op te schrijven, omdat ik er tegenop zag. Verschillende mensen hebben mij ernaar gevraagd. Hoewel het nu achtenzestig jaar geleden is, staat het in mijn geheugen gegrifd.


Hoofdstuk 1 - De reis begint

Het moet najaar 1942 of begin 1943 zijn geweest, tegen de avond. De voordeurbel ging. Ik holde de trappen af met de energie van een veertienjarige. Ik trok de zware voordeur open en keek omhoog in de gezichten van twee Duitse officieren, die het voorportaal binnenstapten.

„Is dit een Joodse zaak?“ Tot mijn verbazing verstond ik zonder enige moeite het Duits. Bij ons in de zaak was er al een Duitse toezichthouder geinstalleerd.
„Ja, zal ik mijn ouders roepen?“
„Nee, dat is niet nodig.“ Zij vertrokken weer.
Ongeveer een half uur later klonk wederom de voordeurbel. Voor de tweede keer holde ik naar beneden. Dit keer waren het twee Nederlandse politieagenten, duidelijk niet op hun gemak, maar toch gedwee hun orders opvolgend.
„Waarschuw je ouders, jullie hebben twintig minuten de tijd om iets mee te nemen voor de nacht en mee te komen!“
Zo gezegd, zo gedaan. Mijn ouders waren vanzelfsprekend in paniek, maar binnen korte tijd waren wij onder de hoede van de agenten op weg naar de Alexander Kazerne, waar wij ons voegden tussen vele andere Joodse gezinnen die daar verzameld waren om afgevoerd te worden naar het doorgangskamp Westerbork. Mijn ouders richtten zich onmiddelijk tot een paar Duitse officieren in de buurt van een bureau, die duidelijk de leiding hadden. Er volgde een langdurige verhitte discussie, waarbij het ons ten goede kwam dat mijn moeder een even grote mond kon opzetten als de Duitsers. Na ongeveer twee uur stonden we weer buiten en konden naar huis terugkeren; mijn moeder was Christenvrouw en mijn vader een Hongaarse Jood. Hij kreeg wel de raad terug te keren naar Hongarije, omdat men binnen afzienbare tijd ook de Joden uit gemengde huwelijken zou oppakken: Hongarije was een met Duitsland bevriende natie.
Enkele maanden later was ik met mijn vader en twee andere Hongaarse Joden, een concertpianist en een barpianist namens 'Gerrö', met de trein via Duitsland en Oostenrijk onderweg naar Hongarije. Mijn moeder bleef in Nederland achter om een oogje op de zaak te houden, zij liep als Christenvrouw minder gevaar. [Note van HiD: De ouders runnen een succesvol bedrijf in tandheelkundige hulpmiddelen]. In Wenen maakten wij een tussenstop waar ik nog een bezoek bracht aan de Rode Kruis post, om een exceem aan mijn voeten te laten behandelen. Door een verkeerde behandeling in Nederland waren de wonden open gegaan en ik had er veel last van. Midden tussen gewonde Duitse soldaten die terugkwamen van het Oostfront werden mijn voeten keurig verbonden, zodat ik voorlopig gered was.
In Oostenrijk stapte een man in die te herkennen was als boer, en nam plaats in onze coupe. Voorzichtig informeerde mijn vader hoe hij over Hitler dacht (Oostenrijk was al twee jaar langer door Duitsland bezet). „Wij zijn niet bijzonder op hem gesteld, hij is slecht voor het land en voor de landbouw en veeteelt“, was het antwoord.

Wordt vervolgd.

24 augustus 2011

Een onschuldig gespreksonderwerp



Het weer. Misschien is het je opgevallen dat in mijn linklijstje de laatste tijd meer sites staan die iets met het weer te maken hebben. De achtergronden van het weer interesseerden me vroeger nooit zo, maar dat is veranderd toen het onderwerp bij onze cursus paragliding behandeld werd. Ik begon er heel voorzichtig iets van te begrijpen. Voor paragliding is het belangrijk dat je thermiek kunt herkennen en opsporen, dat je er een idee van hebt hoe de wind zich tussen de bergen gedraagt, en dat je op tijd herkent wanneer het gaat regenen of onweren.


Hoe meer je over de weersverschijnselen te weten komt, des te ingewikkelder en interessanter het wordt. Het weer is zo complex, dat we nog niet in staat zijn het langer dan drie dagen van te voren precies te voorspellen. We maken daarbij gebruik van een dicht netwerk van weerstations die de plaatselijke gegevens ophoesten, en een aantal computermodellen waarmee men tracht uit deze informatie het gedrag van de atmosfeer te simuleren. Daarbij zijn die gegevens van de weerstations eigenlijk belangrijker dan de computermodellen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat verschillende modellen verchillende voorspellingen doen voor dezelfde situatie, en dat dan een ervaren meteoroloog de uiteindelijke weersverwachting moet geven.

Over het weer valt veel te vertellen. Ik wil dat hier niet doen, ik zou niet weten waar ik moet beginnen: bij hoge en lage drukgebieden, verschillende soorten bewolking, fronten, labiel en stabiel temperatuurverloop in de atmosfeer, thermiek, turbulenties, vertikale wind, hoge wind, lage wind? Wie zich ook interesseert voor het weer kan ik als insteek het boekje van Kachelmann "Wie wird das Wetter" aanbevelen. Goed leesbaar voor leken en met veel wolkenfoto's. Er is helaas geen Nederlandse vertaling van, en een Nederlands boek ken ik nog niet.

Het leuke van deze interesse is dat je heel anders naar de lucht gaat kijken. Verschillende wolken ontstaan op verschillende manieren, en vaak kondigen ze het weer aan voor de komende uren of dagen. Op mijn ritje naar het werk langs het Thüringer Wald heb ik vrij uitzicht op de hemel en in de vier weken dat ik nu weer aan het werk ben sinds de vakantie, heb ik nog geen twee keer dezelfde wolkenlucht gezien. Een keer zat ik zo gebiologeerd naar een wolkenformatie te turen dat mijn bijrijder me moest waarschuwen voor de auto die voor ons reed. Het weer kan dus ook gevaarlijk zijn!


Een paar weetjes:

Regen valt niet uit donkere wolken, maar uit hoge wolken. Die zien er van onderen inderdaad donker uit door de schaduw van de hogere delen, maar van de zijkant vanaf een grotere afstand zijn ze net zo mooi wit als de "mooi-weer-wolken".

Het weer in Nederland en omgeving wordt voor het merendeel bepaald door een lagedrukgebied bij Ijsland. In principe zijn lagedrukgebieden niet plaatsgebonden en "wandelen" ze over het continent, maar het lagedrukgebied bij Ijsland is stabieler en ontstaat steeds opnieuw. Bij een lagedrukgebied horen zogenaamde fronten, en die zijn verantwoordelijk voor de langdurige en/of heftige regenperiodes die we zo goed kennen.

Zo een front kun je van tevoren zien aankomen. Het zachtmoedige warmfront wordt een of twee dagen van te voren al aangekondigd door hoge vederwolken (cirrus) die steeds dichter worden. Ook aan het agressievere koudefront gaan vederwolken vooraf, maar dit front komt veel sneller. Een koudefront zie je pas een paar uur van te voren, maar dan is het ook onmiskenbaar. Een torenhoge wolkenmuur komt over de hele horizon aanzetten, begeleid door plotselinge koude windstoten. Onweer in aantocht!

Lagedrukgebieden zijn niet synoniem met slecht weer. Langs de evenaar zijn er overal lagedrukgebieden. Dit zijn echter stabiele gebieden die op een andere manier ontstaan als de wandelende lagedrukgebieden (ook wel cyclonen genoemd) die op onze breedtegraden te vinden zijn.

Niet alleen in de USA zijn er stormchasers. Hierzijn een aantal bijzonder mooie en indrukwekkende weer- en stormfotos van een stormchaser uit de omgeving van Thüringen.

22 augustus 2011

Verschillende soorten sport

We kijken half naar een voetbalwedstrijd tussen het Duitse dames-elftal en een ander land. We zitten 's avonds na het eten in een groepje bij elkaar, de deelnemers aan de Paragliding-cursus. De voetbalwedstrijd is afgelopen, de winnaars juichen en de verliezers zakken op de typische manier in elkaar, zoals wanhopige voetballers dat na een wedstrijd graag doen. Het is alsof de wereld voor ze in elkaar stort, het is tragisch, je zou niet willen ruilen met een prof-voetballer op dat moment.

HiD in de ronde: Bij die sport is er altijd een verliezer. Bij Paragliding niet, daar verliest er niemand.

Korte stilte en dan aarzelende instemming.

18 augustus 2011

The Big Bang Theory





Ik heb een nieuwe lievelingsserie: The Big Bang Theory. Televisieseries kijk ik tegenwoordig alleen nog maar vanaf de DVD of de USB-stick. Dat is ideaal. Als ik zin heb in televisie, kijk ik 2 of 3 afleveringen. Een aflevering duurt 20 minuten, dus ik kan precies indelen hoe lang ik wil kijken.


De serie is een Amerikaans sitcom. Er is dus een penetrante lachband te horen die veels te vaak hard lacht, maar die kan ik negeren. Het gaat over vier nerds en hun buurmeisje Penny. De nerds zijn wetenschappers van midden twintig die allemaal bij hetzelfde onderzoeksinstituut werken. Allevier zijn ze in meer of mindere mate "sociaal gehandicapped" zoals het een nerd betaamt.

Sheldon is de intelligentste, een genie in de theoretische natuurkunde, en mijn favoriete figuur in de serie. Hij heeft autistische trekken. Mijn vriend T. de psychotherapeut vindt dat hij een schizoide persoonlijkheid heeft. Hij heeft een afkeer van intieme menselijke contacten, een gebrek aan empathie waardoor hij de gevoelens van anderen niet kan inschatten, en hij is arrogant en kwetsend. Hij kwetst echter niet met opzet, maar uit eerlijkheid. Hij heeft een aantal dwangstoornissen, zo kan hij bijvoorbeeld maar op een plek zitten in de woonkamer. Deze eigenschappen vormen de aanleiding voor een oneindig aantal grappige confrontaties met zijn medemensen.

Leonard (Lennard) is de tweede hoofdpersoon, hij woont samen met Sheldon in een appartement. Leonard is net als Sheldon een bovengemiddeld intelligente dokter in de theoretische natuurkunde, maar bij lange na niet zo geniaal als Sheldon. Sheldon laat dan ook geen kans voorbij gaan hem dit in te wrijven. Daar staat tegenover dat Lennard een bijna normale verhouding heeft met zijn medemensen. Ik zeg bijna, want hoewel hij geen problemen heeft om bijvoorbeeld de gevoelens van andere mensen te duiden, lijdt hij toch aan de typische kwalen van de nerd: hij vindt het extreem moeilijk om contacten met vrouwen aan te gaan en te onderhouden, hij houdt hartstochtelijk van comics en sience-fiction films, en weet weinig van sport, normale filmsterren, popmuziek en andere zaken waar de gemiddelde mens over kletst bij de koffie.

De twee collega's Howard (klein mannetje met schreeuwende kleren) and Raj (sympathieke, verlegen Indier die letterlijk niet met vrouwen kan praten) komen regelmatig op bezoek om gezamenlijk te eten, films te kijken en computerspelletjes te spelen. Het buurmeisje Penny is een "normale" aantrekkelijke jonge blondine die al onze nerds het hoofd op hol jaagt. Alle nerds, met uitzondering van Sheldon, die volgens zijn vrienden nergens op valt: niet op vrouwen, niet op mannen, niet op kinderen en niet op dieren.

Alle spelers acteren erg goed. Raj hoeft alleen maar ongemakkelijk op zijn stoel te zitten of voor te doen hoe hij charmant voor een foto poseert, dan is het al een lust om naar te kijken. De paniek in de ogen van Sheldon als iemand op zijn hoekje van de bank zit of zijn eten heeft aangeraakt, en het dreigende onheil dat daarvan uitgaat, doen meer dan de dure trucage-effecten uit films als Transformers. Hoewel de karaktertrekken overdreven zijn en de dialogen alleen het nodigste bevatten (zoals het in zo een snelle comedy nu eenmaal niet anders gaat), komen de figuren echt tot leven en wekken nieuwsgierigheid op over hoe het met hen verder gaat.

Van HiD een dikke aanrader met 5 sterren.

P.S.
De serie loopt al een paar jaar. Ik kijk niet meer regelmatig naar de "normale" televisie-uitzendingen, en heb hem daardoor nu pas ontdekt. Mocht dit voor jullie dus oude koek zijn, dan heb je pech.

P.P.S.
Ken je dat van vroeger, als je een film had gezien met een held die je heel erg bewondert? Je ging de gedragingen van de held nadoen? Ik betrapte mijzelf er op dat ik onbewust de mimiek en bepaalde gewoontes van Sheldon ging imiteren. Niet doen!

P.P.P.S.
Een clip waarin Sheldon uitlegt waarom het onrealistisch is dat superman Lois Lane opvangt in de lucht, en waarom hij 's nachts kan vliegen ondanks het feit dat hij zijn superkrachten door zonnestraling krijgt:
KLIK

11 augustus 2011

Als je werkt, dan ben je goed

Ik zit te denken over een concrete investering waarbij ik nooit meer hoef te werken, als het goed loopt. Ik wil er nog niet al te veel over uit de doeken doen. Ik weet er nog weinig vanaf, en ik weet nog niet of ik het ga doen.

Het interessante is dat de theoretische mogelijkheid om niet meer te hoeven werken en toch geld te verdienen (op een moreel verantwoorde manier) nu al allerlei vragen oproept. Opeens lijkt het alsof het een KEUZE is om te werken of niet. Als ik de keuze zou hebben om te werken of niet te werken, zou ik het dan nog wel doen? Ben ik als ik niet werk een nietsnut, een profiteur, een Schmarotzer (wat een lekker woord), iemand die niets bijdraagt aan de menselijke samenleving? Is het niet mijn morele plicht om iets bij te dragen, ook al hoef ik het niet voor het geld? Krijg ik misschien gevoelens van nutteloosheid als ik niet meer werk?

Op een Duits internetforum stelt een jonge man heel openlijk de vraag hoe hij het aan zou kunnen pakken om nooit meer te hoeven werken. Hij wordt in de commentaren verschillende malen met de dood bedreigd. Dat is ontzettend hypocriet*), want ik ken geen enkele Duitser die niet klaagt over zijn werk en er niet liever vandaag dan morgen mee op zou houden. Maar dat mag je niet openlijk zeggen, als iedereen openlijk zou zeggen wat hij echt van zijn werk vindt en er naar zou handelen, dan stort de maatschappij in elkaar. En dat willen we nou ook weer niet.

Ik kijk naar mijn collega's en vraag me af ze zouden blijven werken als ze niet meer hoeven. Ik geloof niet dat er een bij is die dat zou doen. Het is een spelletje; we zijn er toe verplicht om te werken, we vinden het niet leuk (niet op de lange duur tenminste), maar we trekken iedere dag een vrolijk gezicht en nemen een houding aan alsof we het vrijwillig doen. We zijn een volk van slaven. Het is bizar.



*) Misschien is deze "Arbeitsmoral" die ik hier hypocriet noem meer een Duits verschijnsel. Dat zou het Wirtschaftswunder van na de oorlog verklaren, en het zou ook verklaren waarom Duitsland op dit moment de motor van de Europese economie is. Een Duitser doet ook werk dat hij niet leuk vindt, als hij vindt dat het nodig is.

De Duitse uitdrukking van de week (2)

   Aktionismus

Aktionismus is een mooi Duits begrip voor een bepaalde mentaliteit, een manier van handelen of reageren. Een Nederlands begrip ervoor ken ik niet, maar toen ik het voor de eerste keer in het Duits hoorde, begreep ik het onmiddelijk uit de context.

Wanneer er van je wordt verlangt dat je snel handelt, of wanneer je de indruk wilt wekken dat je aan oplossingen werkt voor een moeilijk probleem terwijl je eigenlijk niet goed weet wat er aan de hand is, dan kun je vervallen in Aktionismus. Je bent te lui, te hektisch of je weet er niet genoeg vanaf om eerst even stil te staan, te gaan zitten en na te denken over de oorzaken. Je loopt handenwringend heen en weer en zegt tegen je zelf "Er moet toch iets gedaan worden", en je begint daden uit te voeren die in het verleden wel eens geholpen hebben.

Een onschuldig voorbeeld:
Een elektricien probeert een apparaatje te repareren dat niet werkt. Het apparaatje is aan 24V gelijksspanning aangesloten. Hij verwisselt de plus en de min. Ik vraag hem waarom, hij heeft niets gemeten, niet gekeken in de tekening, het zou best kunnen dat de draden verwisseld zijn, maar de draden kunnen ook ergens anders verwisseld zijn, of het apparaatje zelf is misschien kapot. "Dat is af en toe zo, dan zijn de draden verwisseld", is het antwoord.

Een minder onschuldig voorbeeld:
Bij een storing aan een machine worden dure onderdelen vervangen, zonder van te voren een degelijke diagnose te stellen. Na een paar mislukte aanlopen wordt er contact opgenomen met een deskundige (bijvoorbeeld bij ons op de afdeling), en het probleem blijkt ergens anders te liggen. Dit kost ons of de klant (dat hangt er vanaf of het nog in de garantietijd gebeurt) een hoop geld en goodwill bij de klant.

Een schadelijk voorbeeld:
In de BILD-Zeitung staat een artikel over jongeren die een oudere man op een metrostation in elkaar slaan en zwaar verwonden. Het artikel is sappig geschreven en zaait veel burgerlijke verontwaardiging. Een politiek leider grijpt dit geval aan om (in de media natuurlijk) strengere straffen te eisen tegen jeugdige misdadigers, zonder zich te verdiepen in de huidige strafmaat, de uitwerkingen van zwaardere straffen, of de oorzaken van het geweld.

Het begrip Aktionismus wordt populairder, en is op het moment een effectief scheldwoord om politieke tegenstanders mee te bejegenen. Zo wordt bijvoorbeeld de "stresstest" die de Duitse regering op de kernraktoren heeft uitgevoerd, door haar tegenstander als Aktionismus bestempeld. Dit is niet geheel onterecht: de regering wilde het volk laten zien dat ze iets doet, maar ze kon de energie-concernen niet al teveel tegen de schenen schoppen. Dus verviel ze in ineffectief handelen om de schijn op te houden.

Als je even nadenkt kun je vast wel een paar voorbeelden verzinnen van Aktionismus in je eigen werkomgeving of in de Nederlandse politiek.

8 augustus 2011

Does this remind you of the USA?


Altijd volle kracht vooruit, vol van dadendrang, zonder al te lang stil te staan bij de consequenties, optimistisch uit principe, vol vertrouwen, zelfs als anderen allang opgeven gaat hij nog door, zolang als hij maar niet in de gaten krijgt dat hij al boven de afgrand zweeft.

Hang in there, Wile E. Coyote!

5 augustus 2011

De verloren sokken

Iedereen kent het probleem: na vrijwel iedere wasbeurt houd je een of twee sokken over waarvan het tweede exemplaar op wonderbaarlijke wijze is verdwenen. We willen ons hier niet bezighouden met de oorzaken, daar zijn vele theorieen over. De verklaring lopen uiteen van sokken-etende wasmaschines, afvoer met het water, tot zelfs onbekende dimensies waarin de sokken verdwijnen door geheimzinnige wormholes. Het probleem proberen te voorkomen is onbegonnen werk; als je niet weet hoe het probleem ontstaat, hoe kun je het dan voorkomen? Nee, we willen ons bezig houden met praktische oplossingen.

Een oplossing die ik laatst op internet las is radicaal, maar hij werkt wel: gooi al je sokken weg en koop 15 paar comfortabele dezelfde sokken in dezelfde kleur. De overgebleven enkele sokken kunnen nu met willekeurige andere enkele sokken gecombineerd worden.

Mijn eigen oplossing is alsvolgt: ik heb in de klerenkast een extra mandje. Alle enkele sokken die uit de was komen doe ik daarin. Na meerdere wasbeurten blijkt dat de bijbehorende verloren sokken op miraculeuze wijze weer tevoorschijn komen. Bij het wegleggen in het mandje ontdek ik dat en voila: een gelukkige hereniging komt tot stand.

Hoe ga jij dit probleem te lijf?

4 augustus 2011

Transformers 3

In de vakantie zijn junior en ik in totaal 5(!) keer naar de bioscoop geweest. We hebben Harry Potter 7 (3D) (beter dan ik verwachtte), Bad Teacher (grappig), Horrible bosses (hilarisch), Transformers 3 (3D) (zie onderaan) en Hangover 2 (leuk maar niet echt geschikt voor 12 jaar en ouder) bezocht. De bioscoop in Harderwijk ziet er op het eerste gezicht niet zo indrukwekkend uit met zijn onooglijke smalle ingang en zijn ietwat verouderde stoelen, maar het is een eerste klas bioscoop. Er is een uitstekend geluidsysteem dat voor de verandering wel luid is maar niet oorverdovend, en een 3D-techniek die beter is dan ik hem gewend ben. Ze gebruiken elektrische brillen ongeveer zoals bij mijn Samsung-televisie, dus geen polariserende glazen, en ook zonder het flakker-effect dat ik thuis heb. En ze hebben voor de stoelen ruimte voor drankje en hapjes die je via een telefoon kunt bestellen.

Van Transformers had ik het eerste deel al gezien en dat vond ik al totaal vervreemdend en absurd. Deel 3 was precies hetzelfde. De film zit vol met fantastische effecten en animaties en een aantal van de robots hebben een grappige persoonlijkheid, bijvoorbeeld de twee kleine robotjes. Maar het verhaal is zo ongeloofwaardig en absurd, dat het eerste beste kinderboek nog logischer in elkaar steekt. Wat mij het meeste irriteerde waren de gevechten tussen de zwakke kleine mensjes en de torenhoge overmachtige robots. Bij deze gevechten worden de mensjes honderden meters door de lucht geslingerd, ze stuiteren tegen gebouwen of op de grond, ze krijgen klappen van reusachtige stalen robot-armen, maar dat deert allemaal niet. Hooguit een paar fotogenieke schrammen en blauwe plekken later klopt de held het stof van zijn kleren en weet met feilloze preciesie de robot op zijn zwakke punt uit te schakelen.

Ongeveer zoals in tekenfilms dus. Dat is het! Als je de menselijke acteurs vervangt door tekenfilmfiguren of computer-geanimeerde figuren, dan valt de hele behoefte aan geloofwaardigheid weg. Daarmee verdwijnt het vreemde en absurde element uit de film, en kan ik er ongestoord van genieten. Ik zal het meteen doorgeven aan Steven Spielberg.

1 augustus 2011

Met de fiets?

Een waar gebeurd gesprek tijdens de vakantie tussen Hollander in Duitsland (HiD) en Hollander in Duitsland junior (junior).

HiD: Kom je nog, we willen toch naar de bioscoop in Harderwijk?
junior: Ja, ik ben zo meteen klaar. Gaan we met de fiets?
HiD: Met de fiets naar Harderwijk? Nou, ik weet het niet. Dat is zeker een half uur rijden, en de film begint over 3 kwartier.
junior: Kunnen we niet met de fiets gaan?
HiD:  Het is beter als we met de auto gaan, als we terugkomen is het pikkedonker.
junior: Ah toe nou, laten we met de fiets gaan.
HiD: Waarom wil je zo graag met de fiets?
junior: Nou, dan hebben we iets te doen.
HiD: In Erfurt wil je nooit met de fiets. Daar loop je zelfs met je fiets aan de hand door de stad terwijl je eigenlijk kunt fietsen. En ik moet je altijd overhalen om ergens met de fiets naar toe te gaan.
junior: Ja, maar het fietsen is hier (in Nederland) veel leuker. Je hebt hier eigen fietspaden, en de fietsen rijden veel lekkerder.


Dat overtuigde me. Desondanks zijn we uiteindelijk toch met de auto gegaan, omdat het licht op een van de fietsen het niet deed, en we om half twaalf 's nachts terug zouden komen. Overdag hebben we natuurlijk wel veel gefietst.