Ik heb geen reklame nodig

Kan iemand mij uitleggen waar reklame goed voor is? Ik vind reklame vooral storend, irritant, opdringerig, schreeuwerig, afleidend. Reklame is overal doorgedrongen. Ik kijk bijna geen TV meer omdat de uitzendingen zo vaak onderbroken worden met reklame. Films zie ik liever op DVD of direkt op de computer. Radio-reklame is niet beter. Met overslaande stem schreeuwen mensen me toe dat ze zo blij zijn over een produkt of een aktie, van wie ik zelfs op honderden kilometers afstand en door een slechte radio-ontvangst heen hoor dat ze het niet menen en slechte acteurs zijn.

In het allerbeste geval is een reklamefilmpje leuk (ik denk aan de eerste reklames van Centraal Beheer), of het duidt op een bepaald voordeel van een produkt dat ik nog niet kende (grote uitzondering). Reklame geeft geen produktinformatie. De meeste moderne reklames proberen dat niet eens. Ze proberen meer een gevoel over te brengen van de levensstijl die bij het produkt hoort (Ford Ka), of ze proberen me te overtuigen dat ze echt niet truttig zijn maar best wel cool (de Sparkasse -of all people- die in hun reklamefilmpje jonge mensen laat zien die als DJ hun Party vieren, god wat zielig).

Ik ben geen uitzondering als ik vertel dat ik bij de reklame-onderbrekingen op TV wegzap, naar de WC ga, de chips uit de keuken haal, of als ik werkelijk het begin van de rest van de uitzending niet wil missen, in ieder geval het geluid uitschakel zodat ik die namaakacteurs niet hoef te horen met hun gewauwel.

De papiercontainers bij ons puilen uit door de reklamekrantjes, om maar te zwijgen van alle bomen die hiervoor nodig zijn. Grof geschat 80% van ons papierafval bestaat uit reklame. En een sticker op de brievenbus helpt hier ook niet, omdat onze brievenbussen in de gang achter de voordeur zijn. De reklamekrantjes worden dientengevolge in een plastic zak aan de voordeur gehangen. Voor iedere huurder een exemplaar.

Ik begrijp dat je als een enkel bedrijf reklame niet achterwege kan laten (hoewel, er zijn uitzonderingen die zich door mond-tot-mond reklame verbreiden zoals Adidas in de begintijd), omdat alle anderen wel reklame maken en je dan ten onder gaat in de concurrentie. Maar als er nou helemaal geen reklame zou zijn, zouden we het dan missen? Voor produktinformatie kan ik andere bronnen aanboren, dat doe ik nu ook. Bovendien heb ik dat alleen nodig als ik iets koop dat ik nog nooit gehad heb en dat relatief duur is. Als daarentegen een nieuwe yoghurt wil proberen, dan kijk ik gewoon wat er in de schappen staat en probeer iets uit.

Ik ben ook bereid meer te betalen voor uitzendingen als er geen reklame wordt uitgezonden. Ik betaal nu al kijkgeld, en als ik zonder die vervelende reklames kan kijken, dan betaal ik gewoon iets meer. Het punt is dat ik die keuze bijna niet meer heb. Er is wel iets dat daar in de buurt komt voor de Nederlandse televisie, namelijk de website "Uitzending Gemist". Nadelen zijn hier dat je aan het begin van ieder uitzending toch nog een reklame krijgt, en dat de resolutie niet zo hoog is als bij de originele tv-uitzending (heb ik tenminste de indruk, ik heb het niet gecheckt). Ze kijken natuurlijk wel uit om het zo comfortabel te maken dat iedereen daar gaat kijken, want dan vallen de reklame-inkomsten bij de gewone uitzendingen weg.

In de DDR was reklame officieel verboden vanaf 1975. We weten allemaal dat de economie in de DDR niet als schoolvoorbeeld kan dienen, maar het ontbreken van reklame is daar mijns inziens niet de hoofdschuldige aan. Wat je hoort van mensen die die tijd meegemaakt hebben, en in mijn jeugd was het niet veel anders, is dat het leven veel gemakkelijker was. Als je een nieuwe radio wilde kopen, dan wist je ten eerste dat die overal hetzelfde kostte (Einheitspreis). Dat betekent dat je geen tijd verliest met rechercheren waar die radio het goedkoopste is, en of er voor die goedkope prijs ook nadelen kleven aan die speciale winkel. Er was ook veel minder varieteit -> weer een tijdbesparing, want je hoeft niet zo lang na te denken welk podukt voor jou het beste geschikt is.

De jaren zestig beweging heeft al uitgebreid gewezen op de nadelen van de consumptie-maatschappij, maar het kapitalisme heeft zich niet gewonnen gegeven. Toch kan het geen kwaad bepaalde onderdelen van dit systeem, zoals in dit geval reklame, eens kritisch tegen het licht te houden en zich af te vragen wat nou eigenlijk de meerwaarde ervan is. Volgens mij kan reklame het beste omschreven worden als een noodzakelijk kwaad. Noodzakelijk is het alleen omdat je niet alle bedrijven ter wereld tegelijkertijd ertoe kunt brengen ermee op te houden, zodat het concurrentie-nadeel niet optreedt.

Een ander effect van reklame is dat je meer koopt dan je eigenlijk nodig hebt (ik beweer immers niet dat reklame niet werkt), en zo kun je stellen dat het goed is voor de economie. Is het dat? Is het goed voor de economie als ik meer dingen koop dan ik nodig heb? Als ik die dingen niet zou kopen, dan zou ik waarschijnlijk meer geld besteden om kwalitatief betere produkten te kopen. Dat is ook goed voor de economie. Kan iemand mij overtuigen?