Waarom het boek inderdaad heilig is

In de snelle wereld van internet, WLAN, palmtop en E-Book is er steeds minder tijd voor boeken. Sommige mensen argumenteren dat de noodzaak van boeken verdwijnt, je kunt immers alles opslaan op geheugenchips, en dan lezen op handige apparaten. Je hebt nog maar een zo'n apparaat nodig - een E-Book, palmtop, iPad of whatever -, het liefts met een online-aansluiting, en je hebt alle boeken tot je beschikking.

Ze vergelijken het met andere dingen die verdwenen zijn, zoals muziekdragers in de vorm van LP's en CD's. De analogie tussen boeken en LP's heeft echter een groot manco. Een LP biedt bij het afspelen geen enkel voordeel tegenover een mp3-player, de player is gewoon een technisch betere uitvoering van de platenspeler. Het boek biedt tegenover zijn elektronische versie wel een aantal zeer grote voordelen:
- Een boek is tot in lengte van dagen "backwards compatible". We kunnen nu nog boeken lezen die duizend jaar geleden geschreven zijn, probeer dat maar eens met een floppy disc van 20 jaar oud, of een harde schijf van 10 jaar geleden. Dit is meteen het sterkste argument, en op zichzelf geeft dit al aan wat het bestaansrecht van boeken is. Maar er is meer.
- Voor een boek heb je geen elektriciteit nodig (misschien een leeslampje, maar daar blijft het bij).
- Een boek kan 3 hoog uit het raam vallen zonder dat het kapot gaat, het kan in het water vallen zonder kortsluiting te veroorzaken. De HARDWARE van een boek is vele malen robuuster dan die van zijn processor-bestuurde contrahent.
- Als een boek werkelijk uitgediend is, kun je het altijd nog in de open haard gooien. Met een E-Book lijkt me dat niet zo verstandig.

Dat waren de harde argumenten. Maar boeken hebben ook een hoge gevoelswaarde.

Veel mensen zullen bevestigen dat de beleving van een boek heel anders is dan een tekst op de pc. Met een E-Book heb ik nog geen ervaring, misschien is het daarmee anders. Een tekst op de pc is een tekst uit duizenden. Op de pc moet je kiezen uit de overvloed aan informatie, en daardoor worden veel teksten alleen maar vluchtig gescand. Snel uitlezen, want er is nog meer te zien. Zoveel mogelijk lezen, anders mis ik misschien iets belangrijks. Er wordt zoveel bagger aangeboden, dat je gedwongen wordt tot deze werkwijze. Het is net als televisie, je moet waden door een wijds moeras vol met rotzooi, om de kleine zeldzame waardevolle plekjes te vinden. Pink Floyd wist dat twintig jaar geleden al: "I've got sixteen channels of shit on the t.v. to choose from." Bij een boek is dat anders. Alleen al de hindernis van het uitgeven en drukken is een krachtig filter. Een beetje uitgever drukt alleen titels die ze de moeite waard vinden. Als je vindt dat er ook veel rotzooi in boekvorm wordt gedrukt, dan moet je eens op de uitgever gaan letten. De kans is groot dat de boeken die je graag leest bij een uitgever vandaan komen die nog meer biedt dat jou aanspreekt.

Het boek is niet alleen een heel handige uitvinding, het is de bakermat van de beschaving. De boekdrukkunst zorgde ervoor dat kennis systematisch doorgegeven kon worden naar volgende generaties. Het gedrukte woord op papier zorgde ervoor dat we uit de donkere middeleeuwen zijn gekomen. En daarvoor verdient het boek een ereplaats. Wij hebben aan boeken zoveel te danken, dat het inderdaad heiligschennis is om te beweren dat we ze ooit niet meer nodig zullen hebben. Natuurlijk zal elektronisch leesvoer een steeds grotere plaats innemen in het totale aanbod. Het voordeel van de lage drempel van elektronisch leesvoer en de daarmee gepaard gaande versnippering, is dat er steeds meer teksten verschijnen die maar voor weinig mensen interessant zijn. (Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan mijn eigen blog.) De nadelen heb ik hierboven al voldoende beschreven.

Boek, ik buig voor u.