Voortdurend onbegrip

Gisteravond kwam ik thuis en zette de radio aan om het hoorspel 'Das Haus' (Het Kaartenhuis) van Mark Danielewski  te horen. Het Kaartenuis is een ingewikkeld en geheimzinnig verhaal over een huis dat toegang biedt tot een reusachtig onderaards labyrint. Mijn kennis A. had het aanbevolen, hij had het boek gelezen.

Omdat we net terugkwamen van de bioscoop, was het hoorspel al 10 minuten aan de gang. Normaalgesproken probeer ik een film of een verhaal van begin tot einde 100 procent te berijpen, en het irriteert me als ik denk dat ik iets gemist heb dat misschien een belangrijke aanwijzing was. Geregeld laat ik tijdens de film de gebeurtenissen en de relaties tussen de verschillende personen nog eens voor mijn innerlijk oog de revue passeren, om toch maar vooral het overzicht te behouden. Hier was dat volkomen onmogelijk. Ten eerste is het verhaal zo opgezet, dat er helemaal geen oplossing voor het mysterie is, in die zin valt er niets te begrijpen. Ten tweede is het een ingewikkeld verhaal met veel personages. Ten derde is het zeer fragmentarisch opgebouwd, met snelle scene-wisselingen en geluidseffecten. En ten vierde had ik het begin gemist.

En toch kon ik aandachtig luisteren. Het was alsof ik in het diepe was geworpen en moest zwemmen of verzuipen. Ik voelde mij een beetje als de hoofdpersoon in de film Percy Jackson, die ook het grootste gedeelte van de tijd niet weet in welke richting hij moet gaan, en die dan voor de zekerheid maar alvast begint te lopen. Ik bevond mij in een staat van voortdurend onbegrip, en toch kon ik mij voortbewegen en instinctief reageren op de momentane situaties in het verhaal. Op dat moment begon mij de analogie te dagen met situaties in het werkelijke leven.

Op mijn werk bevind ik mij op een punt waarbij ik het meeste volkomen begrijp van alles dat tot mijn taken behoort. Ik ken de grote lijnen, ik weet meestal wat er staat te gebeuren, en ik kan anticiperen. Dat is een goed gevoel, een gevoel van controle en macht. In andere situaties is het volkomen anders. Het meest voor de hand liggende is een nieuwe baan. Maar ook een feestje of een bijeenkomst waarin je de stap neemt om in gesprek te raken met nieuwe mensen, kan een overgang zijn naar een staat van voortdurend onbegrip, of misschien is hier de uitdrukking 'voortdurende onwetenheid' een betere omschrijving. Dat is het moment waarop je de landkaart weglegt, je vinger nat maakt en omhoog steekt om te kijken uit welke richting de wind waait, en er toe overgaat om je instincten te gebruiken. En dat is ook een goed gevoel.