4 februari 2009

Dierenliefde

Mijn vriendin is een fanatieke dierenliefhebber, en daardoor ben ik daar de laatste tijd bewuster over gaan nadenken.

Er zijn twee soorten mensen, als je kijkt naar hoe ze dieren beschouwen. Ten eerste heb je mensen die dieren GRUNDSÄTZLICH als minderwaardig beschouwen aan mensen, vanuit de argumentatie dat,.. ja waarom eigenlijk precies? Ten eerste zijn dieren een andere soort als wij. Wat niet bij jouw soort hoort, daar heb je minder lak aan, dat is een ingebakken overlevingsgewoonte van de evolutie (zie ook vreemdelingenangst, discriminatie, etc). Ten tweede zijn dieren minderwaardig omdat zij geen 'ziel' hebben. Een ziel is een vaag begrip, dus laat ik het iets duidelijker specificeren. Dieren zijn minder intelligent, zij hebben geen spraak, zij denken niet abstract, zij maken zich geen beeld van de toekomst, zij kennen geen empathie, ze maken geen kunst. Het opvallende is dat dit alles min of meer aannames zijn, waarvan enkele aan het wankelen zijn (spraak, empathie, abstractie) in het kader van recente onderzoeken. Het is bijvoorbeeld gebleken dat bepaalde dieren hun soortgenoten helpen, ook als ze er zelf geen baat bij hebben (en dan heb ik het niet over hun kroost). Andere dieren kunnen een beperkte woordenschat van enkele honderden woorden opbouwen, van weer andere dieren weten we dat ze door middel van geluid met elkaar communiceren maar we begrijpen de betekenis nog niet (dolfijnen, walvissen). Deze eerste groep mensen die dieren als minderwaardig beschouwt, is de overgrote meerderheid.

Dan heb je een tweede groep mensen, voor mijn gevoel is de meerderheid van deze groep vrouwelijk maar dat is slechts een persoonlijke ervaring, voor wie een dierenleven tenminste in dezelfde orde van grootte valt als een mensenleven. Deze mensen wijzen erop dat wij dieren alleen maar beoordelen op grond van de eigenschappen waarin wij beter zijn dan zij. Andere eigenschappen, waarin dieren ons overtroeven vinden wij niet belangrijk. Dieren zijn sneller dan wij, hebben een beter hand-oog-coordinatie, scherpere zintuigen, hebben instincten, hebben sterkere spieren, kunnen vliegen, kunnen lange tijd onder water zwemmen, kunnen beter tegen barre weersomstandigheden en sommige hebben een instintieve groepsorganisatie.

Een feit is dat in de 'Kampf ums überleben' de dieren met al hun lichamelijke Überlegenheit het tegen ons hebben moet afleggen.

Ik zat gisteren in de auto met twee collega's, we hadden al een paar uur achter de rug toen het volgende bericht op de radio kwam: een man was op bezoek geweest bij een vrouw, deze vrouw had een kat. Waarom het daaropvolgende precies gebeurd is weet ik niet, dat werd niet vermeld, alleen de feiten werden verteld. De vrouw moest even weg en de man deed toen de kat IN DE OVEN en zette deze op 250 graden. De vrouw kwam na tien minuten terug en kon het dier nog redden, het had slechts brandwonden aan de poten. De man wordt vervolgd wegens dierenmishandeling.

Wees eerlijk: wat is je reactie op dit bericht als je je het gebeurde voorstelt? Vind je het wel erg maar niet zo heel erg en eigenlijk wel grappig als je je voorstelt hoe het beest danst in de oven en hete poten krijgt? Of heb je meer medelijden en vind je dat deze man op gelijke voet staat met een wrede moordenaar?

Vaak wordt in films een grappig bedoelde scene gedraaid waar een kat of een hond als voetbal wordt gebruikt en door de kamer vliegt, met bijbehorend geluid. Dat is de minder erge variant van het bovengenoemde, bovendien weet je dat het niet echt met het dier gebeurt, en dan kun je zonder gevoel van schaamte vrijuit lachen.

Ik zal je eerlijk vertellen hoe ik reageerde op het bericht op de radio. Mijn collega moest lachen, ik zag in eerste instantie op mijn netvlies ook een grappig beeld, (zoiets als een cowboy bij Lucky Luke die moet dansen omdat een bandiet hem onder zijn voeten schiet met een pistool), maar het lachen stokte mij in de keel en kwam niet naar buiten toen ik mij voorstelde hoe de kat het beleefd moet hebben. Ik heb iets gezegd van 'wat een idioot, waarom doet hij zoiets?'. Het antwoord is vrij eenvoudig: de man beschouwde de kat als iets minderwaardigs, ongeveer zoals een plant waarbij het niet veel verschil maakt of het dood is of levend.

Hetzelfde fenomeen kan ook bij mensen tegenover andere mensen optreden; dat je vindt dat een bepaald soort mensen minderwaardig zijn en dat het feit of zij leven of dood zijn geen grote rol speelt. Ik kan voorbeelden noemen, maar met een beetje fantasie kom je er zelf ook op.

Nu kun je dierenverachting en mensenverachting vergelijken met soft- en harddrugs. Het is een gegeven dat bijvoorbeeld veel seriemoordenaars een verleden hebben waarin ze dieren hebben gemarteld, voordat ze op mensen zijn overgegaan. Iemand die eerst de softdrug heeft genomen, kan overstappen op het hardere spul.

In landen die minder ver ontwikkeld zijn qua welvaart, gaan de mensen harder met dieren om. Op het platteland gaan mensen harder met dieren om, maar dat ligt eraan dat zij een totaal andere relatie hebben met dieren. De stadsmens (zoals ik) kent dieren alleen als huisdieren en uit de dierentuin, mensen op het platteland kennen dieren voornamelijk als vee of als 'gebruiksdieren'. In een land als Spanje bijvoorbeeld is het niet best gesteld met de behandeling van dieren. Ik was daar een keer op het strand waar ook een stukje weide was, en zag vanuit de verte een groep paarden. Vreemd genoeg liepen de paarden vrij in het rond, zonder omheining. Toen ik dichterbij kwam, viel me op dat ze zich merkwaardig voortbewogen. Toen ik nog dichterbij kwam, zag ik de reden dat deze paarden geen omheining nodig hadden om op hun plaats te blijven en waarom ze zich zo raar bewogen: de voorpoten waren met een stuk touw aan elkaar gebonden... Ik kreeg een misselijk gevoel in mijn maag; mijn idylle was wreed verstoord.

Dit is de realiteit: Dieren zijn minder waard dan mensen. Domme zijn dieren minder waard dan intelligente dieren. Kleine dieren zijn minder waard dan grote dieren. Lelijke dieren zijn minder waard dan mooie dieren. Dieren zonder hersens zijn helemaal niets waard.

17 opmerkingen:

  1. Muggen die 's nachts om mijn hoofd zoemen, die maak ik zonder aarzelen dood. Als de kat me uit de slaap houdt met irritant gemiauw dan gooi ik haar met een boogje de deur uit naar buiten. Als mijn dochtertje huilend bij me komt dan mag ze naast me in bed.

    Leuk blog trouwens en je beeld van de realiteit klopt aardig.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Als een mug om mijn hoofd zoemt dan vang ik hem in mijn handen en laat hem buiten vrij ;-)
    Met bacterien wordt het wat moeilijker, ik vrees dat ik er daar al meerdere van gedood heb, maar dat was per ongeluk.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ken je het verhaal Wenn die Haifische Menschen wären van Bertolt Brecht?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Vedat,

    Nee dat verhaal ken ik niet. Misschein kun je de strekking even kort samenvatten want tijd om het te lezen heb ik niet.

    Bob,

    De ziel is inderdaar een vaag begrip maar jij bent het die die vage term kiest. Misschien is het beter een ander begrip te kiezen.
    Je zou kunnen zeggen dat dieren niet zelfbewust zijn. Als ze in de spiegel kijken weten ze niet dat ze naar zich zelf kijken. De enige uitzonderingen zijn gorilla's en dolfijnen.
    Er wel interresant onderzoek naar gedaan, hoe mensen hiermee omgaan. Onderzoeken maken een auto op vier wielen en geven mensen een hamer en vragen ze het ding kapot te slaan. Iedereen doet dat. Dan maken ze het auto zo dat het probeert weg te rijden als je wilt slaan. De voor de meeste mensen geen probleem. Dan gaan ze steeds verder, het ding gaat angstige geluiden maken, het gaan schreeuwen als je het raakt (met dieren geluiden) en ze laten er nep blood uit komen. Voor veel mensen komt er een grens waarop ze nog willen slaan alhoewel ze allemaal weten dat het nog steeds een auto op vier wielen is met wat speciale effecten.

    Vind deze blog weer meer interesant dan de poesie. Wel moet ik zeggen dat poesie deprimerent hort te zijn om serieus genomen te worden.

    Rob A.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Hier is het verhaal van Brecht:
    http://www.yolanthe.de/stories/brecht03.htm
    Ik moet nu dringend werken. Ik kom vanavond terug.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Je leest het vlugger dan dat je een blog maakt, dus tijd is geen excuus. Omdat je, meen ik te merken, geen lezer bent, is hieronder een link Hopelijk wekt het jouw nieuwsgierigheid op.

    http://www.yolanthe.de/stories/brecht03.htm

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Vedat,

    Ik maak geen blog want ik heb geen tijd. Ik weet niet waarom je denkt dat ik geen lezer ben maar de reden dat ik Brecht niet ga lezen is dat ik op het moment geen tijd heb om te lezen.

    Rob A

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ik ben een sukkel die zelfs een spin nog naar buiten loodst als die met och iets te fanatiek een web aan het bouwen is in de gang of hal. Als je huisdieren hebt en je levenlang al hebt gehad, is het idee om dieren kwaad te doen iets dat gewoon niet in je opkomt. Respect voor dieren maakt ook dat je respect hebt voor mensen. In veel culturen waar respect voor dieren ontbreekt is dat ook voor de medemens niet aanwezig. Laten we wel zijn, mensen doden voor de lol, ze knallen een ander af om een handje geld of om wat drugs. Dieren doen dat niet. Als ze al een mededier doden is dat om zelf voort te kunnen, omdat ze nu eenmaal moeten eten of wat ook. Juist door ons geweten zijn wij mensen ons bewust geworden dat we op een of andere wijze superieur zouden zijn t.o.v. een dier. Nu zou ik dat wel uit mijn hoofd halen bijk een olifant of een tijger, om het over grote slangen en krokodillen maar niet te hebben. Maa rhoe superieur ben je eigenlijk als je door de steek van een enkele mug al zo ziek kunt worden dat je kunt overlijden? Nee, mensen die dieren leed aan doen mogen door medemensen met hetzelfde genoegen op die wijze ook worden bestraft. Een oven is dan wellicht een goede keuze...

    BeantwoordenVerwijderen
  9. @Vedat & Rob: 'Wenn Haifische menschen wären' is een mooi kort verhaal, ik heb het nu gelezen. Van een echte schrijver. Overigens, Rob, is het niet langer dan mijn laatste blog, dus als je 5 minuten over hebt, dan kun je het lezen. Hier dus.

    Toch maar even de strekking: als haaien mensen zouden zijn, dan zouden ze nog steeds kleinere vissen eten. Echter ze zouden deze kleine vissen kweken, ze fysiek goed verzorgen, en tegelijkertijd opvoeden en zo manipuleren dat ze graag gegeten zouden worden. Ze zouden onder de kleine vissen een rangorde invoeren, waardoor de iets grotere de kleiner eten, en zelf zouden de haaien alleen de grotere vissen eten.

    De haaien staan zo'n beetje voor de machtige boze kapitalisten en tyrannieke gewiekste leiders.

    @Leo: Mensen doden om te eten (en sommige voor hun plezier) hoewel ze zich kunnen voorstellen wat dat voor het slachtoffer betekent. In tegenstelling tot dieren hebben wij wel empathie, en dat maakt het mogelijk dat WREEDHEID een unieke menselijke eigenschap is, die je onder de dieren niet terugvindt.

    Een spin maak ik ook niet graag dood. Daarvoor vind ik het een te mooi dier. Vliegen en muggen komen er minder goed vanaf bij mij.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. @Bob: Geen tijd om te lezen komt niet voor bij mensen, die graag lezen, Bob. Wie van lezen houdt, die leest vaak, veel en bijna overal. Een lezer zoekt een reden om te lezen en niet een reden om niet te lezen.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ik heb dat Brecht gelezen. Ja ik heb wel tijd om zo'n kort verhaaltje te lezen. Leuk verhaal maar ik weet niet waar het mij nieuwsgierig naar moet maken.
    Vedat, geloof me maar ik heb dus geen tijd om boeken te lezen.
    Ik breng al te weinig tijd door met mijn familie en dat is dan voor mij toch belangrijker.

    Rob A

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Voor mij valt het in het zelfde genre als 'hoe verder weg des te onbelangrijker'. Ofwel mensen vinden het erger dat hun hondje na 12 jaar overlijd, dan een grote groep kinderen van die leeftijd in Congo.

    Bij de meeste mensen hebben huisdieren (inclussief vee) een flinke streep voor op wilde dieren als slangen.

    Dat dieren geen ziel hebben vind ik niet belangrijk, mensen hebben er waarschijnlijk ook geen. Ze gaan beide waarschijnlijk uit lijfsbehoud sociaal met anderen om. Dat 'sociaal' kan wel eens uitmonden in asociaal omdat anderen door deze gang van zaken teveel afhankelijk van iemand worden.

    Zelf heb ik (op wat bejaarde spinnen na) geen huisdieren. Ik hou er niet van om iets levends 'te bezitten' en het is me teveel werk.

    Laatst heb ik een hele tijd gekeken hoe een meerkoeten-paar een drijvend nest maakten. Wat een ongelooflijk goede samenwerking was dat. De een was een soort drijvende bok die de mooiste stukken riet uitzocht en naar het nest sleepte en de ander duwde die stukken op de beste plek om het nest te verstevigen. Daar kunnen mensen echt niet tegen op.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. ...sorry to interrupt the proceedings here, gentlemen - but what is the name of the Dutch MP who's been denied entry into the UK on account of his views on Islamist?

    I want to Google his profile.

    Thank you so much...

    D.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Selena,

    That would be Geert Wilders.

    Rob A

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Thank you for that, Rob.

    Geert Wilders is due in the UK today. Apparently, he will be denied leave of entry by the Home Office.

    Personally I am concerned. It seems to me that issues of free speech are being eroded in the UK.

    I'm curious to see what happens...

    D.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Selena,

    Yes I'm a strong believer of freedom of speech.

    Rob A.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. @Xiwel: Mensen kunnen ook heel goed samenwerken hoor! Ze doen het wel niet altijd, maar ze kunnen het wel. Hoe verder weg hoe minder erg ja, dat geldt dan letterlijk en figuurlijk.

    @Selena: I think that it is important that he may speak freely, however the things he is saying are not very important. He is playing the lower feelings of the masses. This is all extra publicity for him. He said he will go anyway and is curious if he will be arrested. Which is kind of funny.

    Overigens zijn wij deze week op wintersport in Seefeld (Oostenrijk). Vandaag was de laatste skidag. Ik heb vandaag een telefoontje gehad dat thuis een van de katten is overleden, waar ik dus geen stukje over ga schrijven.

    BeantwoordenVerwijderen