8 november 2010

Hypnose

Ik begeef mij vandaag op het gladde ijs der vaagheid. In dit geval gaat het om een bewezen vaagheid. Komt u even mee?

De hypnose wordt nog door veel mensen sceptisch bekeken en in dezelfde kwakzalverij-hoek gezet als homeopathie en acupunctuur. Deze laatsten hebben niet meer dan een placebo-werking, zoals we inmiddels weten door meerdere wetenschappelijke tests. Waarbij ik geenszins het belang van de placebo-werking teniet wil doen. Maar zij verdient dit niet, de hypnose. Hypnose bestaat, het bestaan ervan en de geneeskundige werking zijn op verschillende manieren wetenschappelijk aangetoond. Het image-probleem van de hypnose heeft twee redenen:
1 - We weten niet exact wat hypnose is en hoe het werkt. In de beschrijving vinden we vage bewoordingen als "diepe ontspanning" en "trance-toestand". Wat er in de hersenen van een persoon gebeurt die in trance is, weten we niet. (Dat heeft er wederom mee te maken dat we sowieso niet precies weten hoe hersens functioneren. Laat u maar eens uitleggen door een neuroloog hoe uit verschillende stroompjes een GEDACHTE ontstaat.) Op kleurige competerscans zien we veranderende lichtplekken, en daardoor weten we dat er IETS gebeurt.
2 - Hypnose heeft een onserieuze naam gekregen door show-hypnotiseurs, die gebruik maken van medewerkers in het publiek.

Er is een klassieke manier om iemand in trance te brengen en een snelle manier, de zogenaamde blits-hypnose. Een vriend van ons is psychotherapeut en maakt gebruik van hypnose in veel therapieen. Hij gebruikt de snelle methode. Binnen twee tot drie minuten hypnotiseert hij iemand. De persoon moet natuurlijk meewerken, iemand die niet wil, kan niet gehypnotiseerd worden. In de trance-toestand is het bewuste denken uitgeschakeld, zonder dat je slaapt. Waarschijnlijk zit de toestand tussen waken en slapen in. In deze toestand ben je zeer ontvankelijk voor suggesties. Veel psychische storingen, zoals fobieen, spelen zich niet af in het bewuste denkproces, maar in het "onbewuste". In de trance-toestand kun je met eenvoudige fantasie-verhaaltjes deze diepe emoties aanspreken en behandelen. Hypnose is op deze manier een handig stuk gereedschap in de handen van iemand die er mee om kan gaan. het is alsof je de beschermende laag van het bewuste denken weg-opereert, om zo bij het tere beschadigde weefsel te komen.

Toch twijfel ik eraan of ik zelf gehypnotiseerd kan worden. Ten eerste ben ik een onverbeterlijk scepticus, en ten tweede vind ik het behoorlijk eng om geen controle over mijn handelingen te hebben; ik heb waarschijnlijk een hoge ingebouwde weerstand. Mijn vriend heeft ooit eens zijn vrouw gehypnotiseerd (natuurlijk met haar medewerking). Onder hypnose suggereerde hij haar dat er balonnen aan haar arm bevestigd waren, die haar arm in de hoogte hielden. Daarna moest ze heer ogen opendoen en proberen haar arm naar beneden te halen. Door de hypnotische suggestie lukte dit niet, en dat dat vond ze zo eng dat ze niet meer gehypnotiseerd wil worden.

Net als andere geneesmiddelen die zeer werkzaam zijn, moet je ook met hypnose oppassen voor bijwerkingen. Het is mogelijk om onder hypnose iemand een herinnering aan te praten aan een belevenis die niet heeft plaatsgevonden. (Interessant bij rechtszaken of leugendetectoren). Het is in mindere mate ook mogelijk om bestaande herinneringen te doen vergeten. Bij traumatische herinneringen lukt dit jammer genoeg niet, die zijn blijkbaar te sterk.

Zodra als ik mezelf ertoe kan overhalen om het te proberen, doe ik er natuurlijk meteen verslag van op deze plek.

31 opmerkingen:

  1. Heerlijk lijkt me dat, tussen slapen en waken. Wij sceptici zijn over het algemeen te wakker.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Heb 1 keer in mijn leven hypnose geprobeerd in de strijd tegen een langdurige kwaal. Heeft op een bizarre manier geholpen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. OZ, vertel, of is het daar te bizar voor?

    Vroeger hadden wij een show-hypnotiseur in de stra. Zijn kinderen waren ongeveer van onze leeftijd. We speelden er vaak. Hij wilde ons niet voor de lol hypnotiseren. Mijn ouders zijn weleens wezen kijken maar wij mochten dan niet mee. Kinderen in de zaal zouden te gemakkelijk meegehypnotiseerd kunnen raken.

    Toen ik eindelijk oud genoeg was heb ik een keer een andere showhypnotiseur bezocht. Het was leuk om eens mee te maken. Ik kwam zelf niet onder hypnose. Volgens hem lag het aan mijn verzet.
    Ik denk dat ik onhypnotiseerbaar ben omdat ik, net als Bob, te bang ben voor controleverlies.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. "Heeft op een bizarre manier geholpen". Dat betekent waarschijnlijk dat het een onbedoelde uitwerking had die via een omweg toch hielp.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @Emigrant: Ik ben vaak halve dagen in een toestand tussen slapen en waken. Als de dingen om me heen me niet genoeg boeien. Apathisch kun je het ook noemen.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Tjonge Bob, mijn mond valt open ;p Een vaag log bij jou te zien. Ik zet je meteen bij de favo's nu :)
    Misschien is een placebo(effect) niets meer/minder dan iets wat we nog niet kunnen vatten/laat staan wetenschappelijk onderzoeken omdat de juiste methode nog niet is uitgevonden.
    Ik ben niet onder hypnose te brengen iig, daar ben ik dan weer te nuchter voor denk ik. of wil ik de controle niet verliezen.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Helemaal vergeten te vermelden. Weet je wie ook hypnotiseert? Scott Adams (van de strips en de gedachtenexperimenten). Hier is een uitgebreide uitleg over hypnose van een van de rationeelste mensen die ik ken.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. De openingszin zal wel interesse wekken bij de vrouwlijke lezers: De moeder van Scott Adams had een pijnloze bevalling (van zijn zuster) door hypnose.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Wel weer een interesante Blog deze keer. Eerst even aan het einde beginnen, je zegt dat het niet lukt om traumatische herinneringen te onderdrukken omdat die te sterk zijn. Dat wist ik niet, meestal hoor ik eht andersom. Het menselijk brein is erg goed in het onderdrukken van slechte herinneringen en hypnose kan soms die herinneringen weer boven brengen zodat hulp geboden kan worden.

    Voor ik verder ga wil ik eerst zeggen dat ik ook geloof dat hypnose werkt. Maar als je de vergelijking maakt met sommige andere dingen die niet werken behalve het placebo effect heb ik wel een probleem. Om dit goed wetenschappelijk te onderzoeken moet je dubbele blind onderzoek. Je vergelijkt het 'echte' met een placebo en de mensen weten niet wat krijgen. Wat is het placebo voor hypnose?? Je kunt in dit geval niet echt een suiker pilletje gebruiken. Dat moet je me toch even uitleggen anders denk ik toch dat er een goede kans is dat we ook placebo werking mee rekening als we zeggen dat hypnose werkt. Je hebt een link als je over het bewijs praat en ik had geen tijd het helemaal te lezen maar ik zie op die pagina niet meteen hoe dat wetenschappelijk bewijs is gelevert. Als je mij de sectie kunt aanwijzen dan bijvoorbaad dank.

    Dat hypnose een staat van 'diepe ontspanning' is. Dat is een beetje veroudert, het is een staat van verhoodge waakzaamheid maar met de focus op 1 ding.

    Ook zeg je dat mensen die niet gehupnotiseerd willen worden of sceptisch zijn moeilijker te hypnotiseren zijn. Dat is alleen maar waar voor de traditionele hypnose methoden. De meer moderen Ericksonian en NLP technieken werken een stuk beter.

    Groeten

    Rob A.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Sorry voor de type en spel fouten.

    Met dank aan de engelse autocorrect en spel-check.

    Rob A.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. De details van de studies weet ik niet. Hier is een citaat uit een meta-studie over de werkzaamheid van hypnosetherapie (Duits):

    Die Anwendungsbereiche, in denen empirische Belege für die Wirksamkeit von Hypnotherapie vorliegen, stellen nur einen kleinen Ausschnitt der hypnotherapeutischen Praxis dar (Bongartz, Flammer und Schwonke, in Vorb.). Dennoch liegen mit 167 relevanten Untersuchungen für 6 aller 12 bzw. für 5 der ersten 8 Anwendungsbereiche zahlenmäßig genügend Studien vor um die Wirksamkeit von Hypnotherapie im Sinne Wissenschaftliche Anerkennung der Krieterien des wissenschaftlichen Beirats der Psychotherapie zu belegen. Man kann damit sagen, daß bei verschiedenen Ängsten, bei Somatisierungsstörungen und dissoziativen Störungen, bei Schlafstörungen und bei Abhängigkeiten Hypnotherapie indiziert ist und daß bei Anpassungsstörungen im Sinne der Bewältigung somatischer Krankheiten, insbesondere Schmerz, Hypnotherapie ebenfalls eine hohe Wirksamkeit aufweist.
    Für posttraumatische und andere Belastungsreaktionen liegt bisher nur eine kontrollierte Untersuchungen vor, obwohl Hypnotherapie hier viele Möglichkeiten zur Behandlung bietet. Wie weit das Verfahren dagegen bei schizophrenen und affektiven Störungen oder Persönlichkeitsstörungen indiziert ist, lässt sich allein
    aufgrund empirischer Belege bisher nicht entscheiden. Insgesamt kann gesagt werden, dass Hypnotherapie als ein wirksames Verfahren in vielfältigen Bereichen psychischer und somatischer Krankheiten gelten kann, das in den meisten Anwendungsgebieten als ressourcen-orientierte Kurzzeittherapie konzipiert wird und zugleich aber einen Zugang zu psychodynamischen Hintergründen einschließt.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. "Het menselijk brein is erg goed in het onderdrukken van slechte herinneringen".
    Die herinneringen zijn er nog wel, je drukt ze alleen maar weg uit je bewuste denken. Onbewust zijn ze er nog, als je wilt kun je ze tevoorschijn halen, en juist deze herinneringen kunnen psychische uitwerkingen hebben. Dit soort herinneringen kun je niet blijvend uit je "onbewuste" geheugen verwijderen, dat is tenminste wat mijn kennis (de therapeut) zegt.

    Ook is hij de bron voor de uitspraak dat mensen die niet willen, niet gehypnotiseerd kunnen worden. Misschien is dat wel helemaal niet waar en zegt hij dat tegen mensen om ze gerust te stellen. Hij heeft mij uitgelegd hoe de "blits-hypnose" wordt opgeroepen, en daarbij is een verrassingsmoment heel belangrijk. Misschien kun je mensen ook wel op een zelfde soort manier hypnotiseren, ALS ZE NIET WETEN dat het op dat moment gebeurd. Een toestand die vergelijkbaar is met hypnotische trance is bijv. een film die je bekijkt en waar je helemaal in opgaat.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Hypnose zal zeker goed werken bij hen die er ontvankelijk voor zijn. Rasta Rostelli is een beroemdheid hier in ons land, hij vult er avond aan avond hele zalen mee en mensen doen de meest idiote dingen. Dat alleen al is een reden om dit soort voorstellingen te mijden. Ik heb er niets mee, ook al zal het best bestaan. Net als de zieners, voelers en luisteraars die ik bij RTL voorbij zien komen in de serie 'Het Zesde Zintuig'. Fascinerend maar ik hoef even geen contact met de 'andere kant'. Maar interessant is het allemaal wel...

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Voorbeeld van blitz hypnose is de handschud techniek. Je steekt je hand uit om iemand de hand te schudden maar neemt die hand en brengt die naar het gezicht van het 'slachtoffer' en begibnt de hypnose. Dat gaat meestal sneller dan de paar minuten waar jij het over had. Zijn wel filmpjes van te vinden op youtube.
    Volgens mij zeg ik ook dat die onderdrukte gedachten er nog zijn maar je zou dus volgens jou kunnen verwijderen.

    Ik heb je citaat even snel gelezen en ja er dus bewijs dat het werkt. Dat lost mijn problem niet op want het is ook wetenschappelijk bewezen dat het placebo effect bestaat en werkt.

    Maar nu begint het op een discusie te lijken en die zijn zinloos.

    Rob A.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Nee, niet onbedoeld. Dat was de bedoeling van de hypnotherapeut. Ik had die kwaal al 24 jaar, kwam er maar niet vanaf. Hij bracht me onder hypnose (in dit geval een diepe ontspanning), en liet mij "praten" met mijn kwaal, en tenslotte "vragen" wat hij/zij van me wilde. Er kwam een ZEER verrassend en duidelijk antwoord, en toen ik dat gerealiseerd had is mijn kwaal als sneeuw voor de zon gesmolten om nooit meer terug te komen. 20 jaar later las in bij de dokter een folder over mijn kwaal met nieuwe wetenschappelijke inzichten die uitlegde waarom het gewerkt had. Er was dus een wetenschappelijke reden voor die genezing. Maar niemand wist in die tijd dat het zo zat. Blijkbaar mijn eigen lichaam wel, want die vroeg er om (de "kwaal" tegen wie ik "praatte" was mijn eigen zelfgenezende kracht).

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Zo zeg ,. dan wil ik ook wel eens onder hypnose gebracht worden!

    Tham

    BeantwoordenVerwijderen
  17. @Rob: Zodra als ik weer eens 10 minuten tijd heb, zal ik een van de concrete onderzoeken proberen eruit te lichten.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Hier is een kritische beschrijving van de onderzoeken naar hypnosetherapie.
    Het is niet mogelijk een echt dubbel-blnd onderzoek te doen, omdat er geen placebo voor te verzinnen is. Bovendien werkt een placebo zelf door middel van suggestie, evenals hypnose, waardoor je misschien kunt stellen dat hypnose een soort hyper-placebo is. We weten dat de placebo-suggestie bepaalde veranderingen bewerkt in het lichaam, een soort startmotor voor de eigen geneeskundige mechanismen.

    Bij de behandeling van wratten blijkt hypnose beter te werken dan een normaal placebo:
    "Numerous anecdotal reports suggest that warts can sometimes disappear in response to suggestion. In three controlled studies enrolling a total of 180 people with warts, use of hypnosis showed superior results compared to no treatment.5,6 In one of these, hypnosis was also superior to salicylic acid (a standard treatment for warts)! 6 In that trial, hypnosis was also superior to fake salicylic acid, hinting that the power of suggestion with hypnosis is greater than with an ordinary placebo."

    Naar mijn mening is hypnosetherapie vooral zinvol bij psychische problemen, en om daar een dubbel-blind onderzoek te doen is helemaal zo goed als onmogelijk.

    Ik zei het al aan het begin, het blijft allemaal wat vaag.

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Ik ben met deze vorm van testen wel tevreden.

    Zoals ik al zei, volgens mij werkt hypnose.

    Rob A.

    BeantwoordenVerwijderen
  20. Bob, sorry hoor, hypnose om van wratten af te komen. Ik haak af.
    Nee ik heb niet op het linkje geklikt.

    Oh, gelukkig, jij gelooft er ook niet in begrijp ik.

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Marjan, het onderzoek heeft als uitslag dat hypnosetherapie beter tegen wratten helpt dan een middel namens "salicylic acid (a standard treatment for warts)" en beter dan een placebo. Je mag natuurlijk afhaken, maar dan maak je de onderzoeker uit voor leugenaar. Het citaat stamt trouwens van een tamelijk kritische beschrijving.

    Ik geloof dat hypnosetherapie goed gebruikt kan worden bij een aantal psychotherapieen. Dat het ook tegen lichamelijke klachten helpt, is minder waarschijnlijk. Dat het tegen psychosomatische lichamelijke klachten kan helpen, zoals bijvoorbeeld stress-hoofdpijn, dat geloof ik in ieder geval. Misschien ga ik het zelf wel proberen. Ik heb wel 2 of 3 psychosomatische klachten.

    BeantwoordenVerwijderen
  22. Zouden wratten 'tussen de oren' zitten...?

    BeantwoordenVerwijderen
  23. Misschien kan het lichaam beter herstellen en terug vechten tegen lichamelijke klachten als het lichaam tijd krijgt om uit te rusten. Met hypnose kun je misschien beter ontspannen en beter slapen? Als dat niet zo is het op zijn minst nog de 5 minuten op de bank liggen.

    rob a.

    BeantwoordenVerwijderen
  24. De hypnotiseur brandt die wratten natuurlijk stiekem weg terwijl jij slaapt.

    BeantwoordenVerwijderen
  25. Enigszins off-topic.
    Een biologieleraar op mijn middelbare school vertelde de volgende anekdote:

    Ooit vertelde hij met volle overtuiging dat het goed helpt tegen wratten om ze met (school-)krijt in te wrijven. De leerlinge, die al een tijd lang last van een wrat op haar hand, volgde de aanbeveling en ziedaar, de wrat verdween in 1-2 weken.

    Dat is de kracht van placebo.

    BeantwoordenVerwijderen
  26. Nog een voorbeeld:

    Een vriend van mij werkt als verpleger in een verpleegtehuis. Vaak klagen de mensen dat ze slecht slapen. Hij geeft dan soms een placebo-pil, met de waarschuwing dat ze het geheim moeten houden, omdat hij deze krachtige slaappilen eigenlijk niet zomaar mag geven.

    De pillen helpen heel goed. De betreffende man slaapt na inname van de pil veel beter.

    BeantwoordenVerwijderen
  27. Weten de deelnemers aan een dubbel-blind onderzoek eigenlijk dat ze eraan deelnemen?

    BeantwoordenVerwijderen
  28. Als dat een tweet was zou ik RT'en.

    BeantwoordenVerwijderen
  29. Een vriend van mij is nlp-coach, en hij heeft mij een keer onder hypnose gebracht na een paar biertjes gewoon in de tuin.
    Ik had absoluut niet verwacht dat dat zou lukken. Maar het was zo gebeurd. Het is een bijzondere ervaring waar ik voor mijn gevoel scherper na kon denken en analyseren. Er kwam uit dat een lange fietstocht mij goed zou doen. Dat heb ik vorig jaar ook gedaan en dat beviel mij goed.
    Wel raar is dat zo'n hypnose nog een paar dagen nawerkt als een soort vaag gevoel dat je er zo weer in terug kan vallen. Dat is eigenlijk een beetje eng.

    BeantwoordenVerwijderen
  30. Ik zei een week later tegen mijn vriend dat ik wel interesse heb in hypnose. Hij antwoordde dat het dan beter was als ik een bepaalde reden heb. Die heb ik, zei ik, namelijk psychosomatische oorpijn bij stress, en tinnitus. Oh, daar heb ik geen ervaring mee (hij behandelt vnl. jeugdigen). Dan weet ik waarschijnlijk de juiste woorden niet te vinden en jij bent erg kritisch op woorden. Ga liever naar iemand anders met de juiste ervaring.
    Jammer. Misschien laat ik me nog wel eens gewoon zomaar hypnotiseren.

    BeantwoordenVerwijderen