De carve gijp, les 1

Ook bekend als Powerhalse, power-jibe en speed-jibe. Het wordt ook nog als gybe geschreven. De goed uitgevoerde gijp bij het windsurfen is het grote struikelblok voor de meeste beoefenaars. Sommige mensen doen er jaren over, ikzelf kon het vroeger redelijk, heb de vaardigheid verloren door te weinig routine, en heb het onlangs weer verbeterd door prive-lessen te nemen. Als je het op de video ziet, lijkt het helemaal niet zo moeilijk. Maar er zitten zoveel bewegingen in, en het gaat zo snel, en je kunt zoveel fout doen, daar kun je je als buitenstaander geen voorstelling van maken. Sommige mensen kunnen het van nature, andere moeten er hard voor zwoegen.

Hier is een korte handleiding van mij met een paar aanwijzingen die je nooit ergens leest.

Om goed te kunnen gijpen moet je eerst in planee zijn. Dat wil zeggen, zo snel varen (min. ongeveer 20-25 km/u) dat de plank niet meer IN, maar OP het water ligt. De plank gedraagt zich nu als een waterski en wordt met de voeten en het lichaamsgewicht gestuurd in plaats van het zeil. Het zelfde als bij carve-skis of snowboards, skateboards en wakeboards, enzovoorts.

Zeilen doe je normaalgesproken op halve wind (wind komt van de zijkant), omkeren om in de andere richting te varen doe je door overstag te gaan in de ene richting of te gijpen in de andere richting. Bij het gijpen vaar je van de wind weg, je blijft daardoor beter op snelheid als bij het overstag gaan, en daardoor is het mogelijk een gijp als vloeiende snelle beweging uit te voeren.

Ik begin de gijp door de trapeze los te koppelen van de giek en de achterste voet uit de voetbanden te halen, en dan door middel van voetsturing af te vallen (de richting te veranderen van de wind weg). Daarbij is belangrijk: niet naar achteren te leunen maar naar voren. Dit gaat tegen je instinkt in, omdat je, net als bij het skien, ertoe neigt naar achteren te leunen omdat je dan alles beter onder controle hebt. Het nadeel is echter dat je daardoor snelheid verliest. Je leunt dus iets naar voren, dat bereik je door iets door de knieen te gaan en het zeil mee te bewegen naar voren. Dit heeft het effect dat het zeil naar binnen meeleunt in de bocht, net als een motorrijder die naar de binnenkant van de bocht helt.

Nu laat je de plank in deze houding een eind door de bocht gaan, en daarbij houdt je het zeil dicht. Ook dit gaat tegen je instinkt in, je hebt de neiging het zeil steeds in dezelfde richting t.o.v. de wind te houden, dat wil zeggen het steeds meer te laten vieren, maar ook daarmee verlies je snelheid. Op zijn vroegst als je 90 graden gedraaid hebt laat je het zeil iets vieren, anders zou namelijk de wind van de verkeerde kant in het zeil komen. Nu wordt het 'langzaam' tijd om het zeil om te laten klappen ofwel het zeil te shiften. Tegelijkertijd moeten ook de voeten verplaatst worden. De beginner zal de voeten eerst verplaatsen en dan het zeil shiften, de gevorderde doet het ofwel bijna tegelijkertijd of na het shiften. Ik verplaats eerste de voeten en dan direkt daarna shift ik het zeil. Ik zet daarbij eerste de achterste voet naar voren, voor de voorste voet, en dan haal ik de andere voet uit de voetband en zet hem achter de andere, waarbij de tenen nu in de andere richting wijzen. De oorpronkelijke voorste voet is tot op dit moment in de voetband gebeleven, omdat daarmee de plank beter gestuurd kan worden. Er zijn ook andere voetbewegingen mogelijk. Zo wordt in veel videos de omgekeerde volgorde getoond. Dat moet ik nog eens uitproberen.

Het shiften van het zeil moet snel gaan en met de juiste beweging, dit is het punt waarop de meeste surfers in het water vallen. Voor mij is de juiste beweging een soort ronde draaibeweging met de masthand. Eerst laat ik de zeilhand los. Daardoor klapt het zeil meteen open, je laat het extreem vieren. Op hetzelfde moment zet je de beweging in met de masthand. Gesteld dat de rechterhand masthand is, dan trek je nu met deze hand het zeil naar rechts, quasi van de binnenbocht naar de buitenbocht. De draaibeweging is zo alsof je met een pollepel rechtsom in een grote pan roert. Een beetje van je af, dan naar rechts, dan naar je toe trekken en dan weer terug naar links. Het zeil volgt tijdens deze beweging de mast en is nu, als alles goed gaat, 180 graden gedraaid. Met de vrije hand grijp je nu over de andere arm heen naar de giek aan de andere kant van het zeil, die nu naar je toe gekeerd is. Deze hand (de linkerhand) wordt de masthand op de nieuwe koers. De oude masthand laat los en grijpt nu rechts naast de nieuwe masthand de giek, ook aan de nieuwe kant van het zeil, en wordt zo de nieuwe zeilhand. Dit alles moet snel genoeg gaan dat de plank in planee blijft.

Ik schat dat het verplaatsen van de voeten ongeveer een halve seconde duurt, en het shiften een hele seconde.

Je trekt het zeil nu krachtig dicht, als het goed is vaar je nu nog een stuk op ruime wind en moet je nog een eind oploeven om weer op halve koers te komen. Zo gauw als het mogelijk is weer de voeten in de voetbanden steken.