Etiquette

Wat is eigenlijk de zin van goede manieren? Van enkele goede manieren kan ik het nog wel begrijpen, maar andere gewoontes schieten duidelijk aan hun doel voorbij:

Hand voor je mond als hoest.
De hand voor je mond houden als je hoest is het slechtste wat je kunt doen. De bedoeling is om de rotzooi niet zo in het rond te laten vliegen, maar het resultaat is dat die rotzooi nu aan je hand zit. De meeste besmettingen worden met de hand overgebracht. Met die hand zit je aan de deurknop, aan de waskraan, aan de trapleuning, aan het bestek en zo heb je in no-time zeer efficient je bacillen aan iedereen verdeeld. De ideale oplossing is om in een zakdoek te hoesten respectievelijk te niezen, maar aangezien je die vaak niet bij je hebt, zeker niet als man, is het denk ik altijd nog beter ergens in de ruimte in een neutrale hoek te hoesten dan in je handen.


Andere goede manieren hebben niet veel meer werking dan ons eraan te herinneren dat we beschaafde mensen zijn, danwel is er wel een zin maar de bedoeling is niet op het eerste gezicht duidelijk. Dat zijn de gewoontes die het moeilijkste zijn om door te zetten in de opvoeding van het nageslacht. Dit zijn ook de gewoontes die veel mensen verwaarlozen, je kunt hiermee dus onderscheiden wie er 'een goede opvoeding' heeft gehad.

Rechtop zitten, voeten op de grond, ellebogen van tafel.
Waarom in godsnaam moet je altijd rechtop zitten? Het is toch veel ontspannender en aangenaam om lekker languit te zitten, de benen opgetrokken, lekker leunen? De eerste echte aanduiding waarom het zinvol is rechtop te zitten kreeg ik toen ik een blaasinstrument leerde spelen, in dit geval een saxofoon. In een rechte houding kun je beter de zogenaamde buikademhaling uitvoeren, die vanuit het middenrif werkt in plaats van de borst en schouders. Deze ademhaling is efficienter, dieper, en masseert de buikorganen. Dieren en baby's gebruiken van nature deze ademhaling maar veel mensen blijven hangen in de hoge, oppervlakkige ademhaling met borst en schouders die normaalgeproken alleen bij korte zware inspanningen en in stress-situaties gebruikt wordt. De tweede waarschuwing ondervond ik aan eigen lichaam. Ik zat vroeger graag met mijn benen over elkaar. Op een gegeven moment stelde ik vast dat als ik dat langer dan een uur gedaan had, ik de volgende twee dagen pijn in mijn knie had. Dat komt natuurlijk doordat je bij het over elkaar slaan van de benen bepaalde bloedvaten afklemt. De derde waarschuwing zie ik overal om me heen en het schrikbarende is dat het ook bij zoveel jonge mensen toeslaat: rugklachten. Natuurlijk worden deze ook veroorzaakt door een gebrek aan beweging, maar een slechte zithouding in een zittend beroep is een van de hoofdoorzaken.

Eet met mes en vork.
De enige werkelijke zin die er bestaat voor het eten met bestek is denk ik dat je handen minder vies worden. Waarschijnlijk is deze gewoonte ontstaan in een tijd dat het vlees niet altijd zo lekker mals gebraden kon worden en je dus gedwongen was het net als Asterix van het bot te scheuren, het ziet er dan zeker eleganter uit wanneer je het met een scherp mes eerst in stukjes snijdt.
In Nederland was ik gewend altijd alles met bestek te eten, met uitzondering van de dubbele boterham. De ontbijtboterham bijvoorbeeld werd gesmeerd, in kleinere of grotere stukken gesneden en dan met de vork gegeten. In Duitsland bestaat het ontbijt niet uit boterhammen maar uit verse broodjes, wat natuurlijk zeer lekker is, en deze kun je echt heel moeilijk met mes en vork eten. Een broodje wordt in twee helften gesneden, het resultaat is een bodem en een kapje, deze worden afzonderlijk belegd en uit de vuist gegeten.
De etiquette om met bestek te eten wordt ook verwaterd door de exotische invloeden op ons menu. Gerechten komen uit andere landen die traditioneel met de hand worden gegeten. Er zijn voorbeelden te over: hamburgers, pizza's, burrito's.

Samen aan tafel het avondeten gebruiken
Dat is een beetje een stokpaardje van mij en het is misschien niet zo zeer een deel van de etiquette als meer een goede gewoonte. Het is een goede gewoonte om in een gezin gezamenlijk aan de eettafel het avondeten te gebruiken (als het even kan een zelfgekookt avondeten). Dit in tegenstelling tot bordje op schoot voor de televisie of op de bank, iedereen op verschillende tijden net zoals het uitkomt. Het feit dat je aan een speciale eettafel gaat zitten geeft uiting aan het feit dat je iets bijzonders doet, niet iets wat achteloos 'nebenbei' gedaan wordt. Doordat iedereen tegelijk eet, is dit een van de weinige gelegenheden op een werkdag waar überhaupt het hele gezin even bij elkaar zit. Het is de gelegenheid waarbij dingen besproken kunnen worden die iedereen aangaan. Je laat op deze manier zien dat je de andere gezinsleden respecteert en waarde hecht aan hun gezelschap. Het is geen toeval dat deze gewoonte in sociaal zwakkere gezinnen minder onderhouden wordt. Deze gewoonte niet bij te houden is de eerste stap in de richting van verwaarlozing van de kinderen.



Dit zijn enkele van de mooie argumenten die ik heb bedacht als mijn zoon mij voor de zoveelste keer vraagt waarom hij dit of dat moet doen. Helaas is het zo dat, in tegenstelling tot wat in veel opvoedinsraadgevers wordt beweerd, je wel met kinderen kunt discussieren, maar zij niet vatbaar zijn voor argumenten als die niet met hun wensen overeenkomen, zodat ik na de vijfde of zesde keer uitleggen met het meest slagvaardige argument moet komen: omdat ik het zo wil!