In de maling nemen

Mensen in de maling nemen, een beetje bespotten, voor de gek houden is een alledaagse bezigheid en niks ongewoons. Het gebeurt overal: op school, op het werk, in de familie, op feestjes. Vrijwel iedereen doet het. Hoe het 'slachtoffer' erop reageert is echter zeer verschillend. Ikzelf ben geneigd zulke dingen te zwaar op te nemen; als iemand een grapje maakt op mijn kosten is mijn eerste instinktieve reaktie dat ik beledigd word. Ik weet als ik erover nadenk dat het (meestal) niet zo is, maar mijn eerste, onbewuste reaktie is zo, en die kan ik niet veranderen.

De beste reaktie op zoiets noemt men in het Duits 'konteren'. (Vergelijk in het engels: counter). Is een begrip dat veel gebruikt wordt in de sportwereld en het betekent een tegenaanval uitvoeren. Dus niet proberen serieus op de zogenaamde belediging ingaan, maar de annvaller door een passende 'tegengrap' zelf in zijn hemd te zetten. Iemand die dat goed onder de knie heeft noemen we 'ad rem'. Een andere reaktie die ook vaak werkt is om zelf om de grap te lachen, jezelf dan als het ware van een afstand te bekijken en aan de spotterij meedoen bijvoorbeeld door er zelf nog een schepje bovenop te doen. Dat kan van pas komen als je niet zo snel een tegenaanval te binnen schiet.

Een niet zo goede reaktie is de grap als een belediging op te vatten en er serieus op te reageren. Dat doen mensen als de grap over iets gaat waar ze diep van overtuigd zijn (religie), of over iets waar ze niets aan kunnen veranderen (afkomst, nationaliteit). Van zulke mensen zeggen we dat ze geen gevoel voor humor hebben, dat ze zichzelf niet zo serieus moeten nemen. Nog slechter wordt het als mensen er dan agressief op reageren. We kennen dit bijvoorbeeld van religieuze fanatiekelingen. We vinden het een teken van beschaving of 'Größe' wanneer religieuze of andere mensen die het onderwerp zijn van publiekelijke spot niet zo reageren.

In Thüringen waar ik woon is het percentage immigranten laag en daardoor ben ik als Nederlander een enigszins opvallende figuur. Mijn Nederlandse afkomst is onder kollega's vaak het onderwerp van zulke spot geweest. Favoriete onderwerpen zijn:
- (verouderd) uit hun krachten gegroeide hollandse tomaten die naar water smaken
- het Nederlandse voetbalelftal als ze niet mee mogen doen aan het WK/ EK. Een bekend lied dat dan gezongen wordt gaat zo: 'Ohne Holland, fahren wir nach Berlin'. Dit wordt dan in het stadion door een groot koor gezongen.
- Nederlanders hebben altijd hun 'Wohnwagen' (=caravan) bij zich. Standaardvraag: Wo hast du eigentlich dein Wohnwagen geparkt?
- Het Nederlandse gele nummerbord. Mop: Wat gebeurt er in Nederland als je zakt voor je rijexamen? Dan krijg je een geel kenteken. -> Moet je toegeven, is grappig.
- Het Nederlandse Softdrugs-gebruik. Dit onderwerp was overigens op slag afgelopen nadat ik in een Duitse krant las dat het gemiddelde hash-gebruik in Duitsland hoger(!) ligt dan in Nederland.

Van een andere Nederlandse die in Duitsland woont weet ik dat deze grappen na ongeveer vijf jaar langzaam uitsterven. Dat is de tijdspanne waarin je schijnbaar als 'een van ons' geaccepteerd wordt. Die tijd is voor mij nu aangebroken en het schijnt inderdaad bijna niet meer voor te komen.