30 oktober 2011

Dagboek 1942 - 1945, Nederland Hongarije (7)

Hoofdstuk 7 – Puin ruimen

Het oostelijke gedeelte van de stad, Pest, was nu in het bezit van de Russen, evenals de binnenstad. De bevolking werd beurtelings opgeroepen om puin te ruimen en om andere werkzaamheden te verrichten. Zo werd ik ook opgeroepen om lijken op te ruimen. Ze waren door de vorst verstijfd, we laadden ze op een handkarretje en brachten ze naar het plantsoentje van de Liszt Ferenc tér, waar men een diepe kuil had uitgegraven. Ik hield het handkarretje dan schuin en kiepte ze om in het massagraf. Het waren voornamelijk mensen die door het oorlogsgeweld waren omgekomen.
Een andere keer moest ik samen met een bekende de weg vrijmaken in de aangrenzende hoofdstraat, die helemaal geblokkeerd was door bergen puin. We zijn hem toen na een uur of drie gesmeerd, achter de puinbergen om, terug naar de kelder. Een ander karwei was het opladen van de inhoud van een groothandel in metaalwaren op een Russische vrachtwagen, wat een hele middag in beslag nam. Steeds weer werd ik door de Russen toegeroepen „Dawwaj, dawwaj!“ (Kom, kom!) om mee te helpen met klusjes. De bevolking sloeg net als de Russen aan het plunderen van wat er nog over was in winkels en andere zaken. Meerdere malen werd ik uitgenodigd door meisjes van het internaat om ergens mee naar toe te gaan waar iets van hun gading was. Als ze over straat moesten, maakten de twee zusjes zich zo lelijk mogelijk. In de kelder vroegen de meisjes mij om bij hen te slapen, omdat de Russen hen dan meer respecteerden en eerder met rust zouden laten.
Op een ochtend kwamen ze allemaal naar mij toe om me te bedanken, maar ik wist niet waarvoor! „Waarom bedanken jullie mij?“, vroeg ik. „Nou, wij hebben je vannacht allemaal geroepen 'Hartsji, Hartsji!', omdat drie Russen door de nooduitgang binnenkwamen en hun broek al uitgetrokken hadden. Jij bent toch naar ze toe gegaan en hebt gezorgd dat ze weer weggingen!“. Ik wist me van de prins geen kwaad, ik had de hele nacht geslapen. Waarschijnlijk hebben de Russen zich alleen door het gegil van de meisjes teruggetrokken.
Onaangenaam verrast was ik toen meneeer Kovács, dezelfde die zo bereidwillig de woningen van de Joden had aangewezen, langs de kelders kwam venten met Rode Ster speldjes op een kussen. „Ik dacht dat jij niet zo'n kommunist was“, zei ik hem. „Ja, maar nu zijn hier toch de Russen, dan moet je wel met ze meegaan“, was zijn antwoord. Zijn petje waaide met de wind mee. Ik was niet erg op hem gesteld, om het maar zwak uit te drukken.
Omdat het gebouw bijna geheel verwoest was, waren wij gedwongen om ook nu nog in de kelder te blijven. Ik ging weer de straat op en zag op een stuk puin aan de overkant een vriend van mijn vader zitten, ook een Hongaarse Jood uit Nederland. Hij stond op en kwam verheugd op mij af. „Oh, ik heb hier al meer dan een uur in zak en as gezeten. Ik dacht dat jullie dood waren, want het hele huis is ingestort. Gelukkig dat je nog leeft. Waar is je vader?“ Hij was dolgelukkig en vertelde dat hij ontsnapt was. Ik gaf hem het adres van mijn vader, die inmiddels uit zijn onderduik tevoorschijn was gekomen en een kamer bij kennissen in een niet te erg beschadigd huis had gekregen.
In onze kelder was een apart gedeelte voor kolenopslag. Hiervandaan bracht ik een keer een zak kolen op mijn rug samen met mijn vader naar zijn adres. Mijn vader liep voorop. Bij het oversteken van de grote ringboulevard kwam een grote Rus die het verkeer regelde op ons af en richtte het woord aan mij. „Is hij Bourgeois (rijke adel, verfoeid door de kommunisten)?“, vroeg hij wijzende op mijn vader, omdat die niets droeg. „Dat is mijn vader, hij is Jood en geen Bourgeois.“ verduidelijkte ik en hielp mijn vader daarmee uit penarie.

5 opmerkingen:

  1. Het leest zo lekker en soms zelfs spannend, dat elk commentaar in feit beter na afloop van het verhaal kan wordne geplaatst...Prachtig!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dank u, ik herinner er misschien ten overvloede aan dat dit geen verzonnen verhaal, maar een (ietwat gepolijst) authentiek dagboek is van HiD senior.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Juist dat maakt het zo mooi en indrukwekkend....

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik lees ook alle afleveringen met veel belangstelling.

    BeantwoordenVerwijderen