26 augustus 2013

Naastenliefde = Egoisme?

Tijdens mijn geweldige vakantie in Virginia waar ik mijn oude schoolvriend R. bezocht, hadden wij een lange en harde filosofische discussie. Een van de onderwerpen tijdens die discussie is nogal principieel, en je komt het vaker tegen in de een of andere vorm. De mening die R. vertegenwoordigde en die je wel eens vaker hoort, gaat ongeveer zo:
- Naastenliefde is een vorm van egoisme. Iemand die naastenliefde bedrijft, die bijvoorbeeld vrijwilligerswerk doet, of aardige dingen voor andere mensen, is niet beter dan iemand die dat niet doet, omdat de reden voor zijn altruisme is dat hij er zich zelf beter door voelt. Met andere woorden, hij is gewoon een egoist met andere behoeftes dan de doorsnee-egoist.

Ik kon de discussie niet winnen, hoewel ik een paar overtuigende argumenten naar voren bracht, al zeg ik het zelf. Achteraf gaat dat beter. Mijn antwoord luidt dus nu:
"Deze mening is een logische spitsvondigheid die dient als smoes voor de echte egoisten en luie mensen."

12 opmerkingen:

  1. Je had kunnen antwoorden: "Met andere woorden, hij is gewoon een egoist met BETERE behoeftes dan de doorsnee-egoist.":D

    Maar, dat is ook subjectief. Punt is, er bestaat geen goed en slecht, daarom win je dit soort discussies niet op die manier. je vriend heeft in zekere zin gelijk, maar niet (alleen) op zo'n platte manier. ook in intelligentere zin is het voor een samenleving als geheel van belang dat mensen elkaar helpen, en in die zin in altruïsme ook op een slimmere manier egoïstisch.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dus altruïsme is gewoon een minder kortzichtige vorm van egoïsme.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. De discussie ging nog veel verder, maar daar heb ik het een andere keer over.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Het is een beetje kort door de bocht maar het is wel heel vaak zo (zoals je vriend dus zegt)
    Mensen kennen heel vaak niet werkelijk hun eigen beweegredenen nl

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik denk dat het vrij simpel is. De basisbehoefte van de mens is overleven en zelfbehoud. Als dat er niet zo zijn, dan was de mens al jaren terug uitgestorven. Voor dat zelfbehoud is het zaak dat je heel sterk bent of dat je ruzie voorkomt en met andere mensen samenwerkt. Niet iedereen is sterk, dus kiezen de meeste mensen voor samenwerken. Dat is dus indirect een eigenbelang en zou je egoïsme kunnen noemen. Met een dergelijk egoïsme heb ik geen moeite. Als het egoïsme er voor zorgt dat anderen daar de dupe van zijn, dan is het iets anders. Maar ook dat doen veel mensen niet omdat ze zichzelf zo in de voet schieten en daarmee op termijn inleveren op zelfbehoud.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Mooi gezegd!
      het is natuurlijk goed dat zoveel mensen bereid zijn anderen te helpen,om wat voor reden dan ook, je moet alleen geen dank verwachten(of een lintje) en daar zit em net de kneep.

      Verwijderen
  6. En wat is dan altruisme waar je zelf niet van profiteert? Waar je misschien zelfs nadelen van ondervindt?
    (de echte egoist zal nu zeggen "dom" of "fout")

    Niet ALLES moet teruggevoerd worden op de evolutietheorie. Zonder evolutie was er natuurlijk nooit naastenliefde ontstaan, maar ten eerste geldt dat voor alles, en ten tweede betekent dat niet dat we eigenschappen alleen maar kunnen beoordelen aan de hand van de evolutie. We kunnen ook verder denken dan onze neus lang is.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Maar bestaat het echte altruisme wel? Het is lastig om in algemeenheden te spreken, dus bij deze wat voorbeelden. Mijn vader heeft zich destijds erg ingezet voor wat men toen De Zending noemde. Hij collecteerde en deed er administratief werk voor. Dat deed hij nadat hij arbeidsongeschikt werd en ik kan me de discussie tussen mijn vader en moeder nog goed herinneren. Mijn moeder was huisvrouw en werd er gek van dat mijn vader de hele dag thuis was. Dus zei ze 'zoek eens een hobby'. Dat ging nog even zo door en uiteindelijk deed mijn vader dit om met mijn moeder op te kunnen schieten. Daarnaast was hij gevoelig voor complimentjes en dat stimuleerde hem om er in door te gaan. Hij had er dan ook duidelijk plezier in.

    Ik herken dit ook bij mezelf. Niet dat ik een vrouw heb die ik de vriend moet houden, maar het is gewoon leuk als iemand positief over je inzet voor iets spreekt. Zoals je weet doe ik vrijwilligers werk. Ik betaal daar zelfs voor. Als waardering kan het o.a. zorgen voor minder verkeersslachtoffers, gezondere medemensen en een gemoedelijkere samenleving. Aan al die aspecten heb ik zelf uiteindelijk ook wat.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Altruïsme is zeldzaam of bestaat niet werkelijk, alleen voor naasten(je familie, naaste vrienden) doe je gewoonlijk dingen zonder dat je er belang bij hebt of idd zelfs nadeel. Ik heb dat in mijn eigen situatie ook, men zegt wel dat ik mezelf opoffer, maar zo zie ik dat niet. Ergens zal ik er ook belang bij hebben, niet omdat ik ervoor geprezen wordt want dat wordt ik zelden, maar het brengt me toch ook iets al kan ik dat niet in een paar woorden uitleggen. Misschien geeft het me bestaansrecht?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Natuurlijk heb je er zelf vaak OOK iets aan als je andere mensen (of dieren of planten) helpt. Dat maakt het echter nog niet egoistisch.

      Verwijderen
  9. Dit is een verwatering en een inflatie van het begrip egoisme. Volgens deze nieuwe definitie is iedereen egoist, en daarmee heeft het woord geen betekenis meer. En daarom ben ik er tegen.

    Deze definitie is met hoge waarschijnlijkheid verzonnen door iemand die zelf onder het begrip viel in een poging zich daarvoor te rechtvaardigen.

    Het gevaar van deze nieuwe definitie (ook "psychologisch egoisme" genoemd, lees ik net in de wikipedia) is dat de fijnheden verloren gaan. Er wordt gesuggereerd dat er geen verschil is tussen pure egoistische handelingen en altruistische handelingen. En dat is natuurlijk wel, een reuzegroot verschil.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Iedereen is toch ook egoïst? Uiteindelijk zet je toch jezelf op de eerste plaats.(behalve misschien dus igv echte naasten)
    In je vervolg zet je er puur voor, misschien zit daar een verschil. je moet dingen ook niet in een rechtlijnig hokje willen zetten, dat wrikt altijd.

    BeantwoordenVerwijderen