16 januari 2012

Empathie

De betekenis van het woord empathie heb ik pas laat leren kennen. Empathie is het vermogen van iemand om zich in de gevoelens van anderen te verplaatsen, om mee te voelen. Iemand zonder empathie heeft het niet in de gaten wanneer zijn gesprekspartner bijvoorbeeld beledigd, boos of blij is. Mensen met te weinig empathie hebben moeilijkheden in de sociale omgang, ze trappen iedereen op hun tenen en kunnen wreed zijn. Je ziet het vaak bij probleemkinderen en criminelen. De oorzaak van een gebrek aan empathie kan zijn dat iemand als baby verwaarloosd is geweest. Empathie moet geleerd (of beter gezegd: geactiveerd) worden, normaalgesproken door de moeder die een intensieve relatie met de baby heeft. Van de moeder leert het kind onder andere gezichtsuitdrukkingen te interpreteren.



Er zijn ook mensen met te veel empathie. Mensen die zich te sterk inleven in de ander, mensen die te gevoelig zijn. Zij voelen zo sterk aan wat de ander meemaakt, dat het net is alsof ze het zelf beleven. Daardoor "trekken zij zich te veel aan wat anderen (van hen) denken". Ik neig zelf naar deze richting uit te slaan. Net als te weinig empathie kan te veel empathie ook een sociale handicap zijn, zij het minder ernstig. Iemand met te veel empathie zit meer zichzelf in de weg dan dat hij anderen er mee lastig valt.

Toen ik klein was had ik een stiefbroer die in dezelfde klas zat als ik op de lagere school. Hij haalde veel kattekwaad uit en werd soms door de leraar naar voren gehaald en voor schut gezet. Ik ging dan vaak plaatsvervangend door de grond van schaamte voor hem, hoewel het niets met mij te maken had. Ik vond het vreselijk. Naarmate ik ouder werd leerde ik dat zoveel medelijden nergens goed voor is. Het is eerder storend dan dat je er iets aan hebt. Ik probeerde het van me af te schudden en zei tegen mezelf "trek het je niet zo aan", maar dat werkte niet. Het is een aangeboren karaktereigenschap, en het is zeer moeilijk om er iets aan te veranderen.

Wat ik wel heb geleerd, is om mijn medegevoel compleet uit te schakelen. Ik kan iemand uitdraaien met een knop, dan bestaat hij niet meer voor mij. Alles of niets, zogezegd. Maar dat is niet de goede manier. Ik moet het leren doseren. Kan ik dat?

7 opmerkingen:

  1. Dus je hebt als het ware een aan-uit-schakelaar en je zou liever een draaiknop hebben?
    Ik vind zo'n aan-uit schakelaar al heel wat, zou hem graag af en toe van je lenen, ook omdat ik me enorm aan mensen kan ergeren.

    Ik denk dat het heel moeilijk is om je eigen gevoelens zelf te regelen. Misschien is het zelfs wel onmogelijk. Je hebt mensen die het van nature kunnen en die beweren dan dat het heel gemakkelijk is om bepaalde knopjes om te zetten. Mij lukt het niet. Soms huil ik bijvoorbeeld al eerder dan degene die bij mij haar of zijn hart uit stort.

    Wat bij mij wel erg goed werkt is om per mail mee te leven. Ik heb bijvoorbeeld jaren intensief meegeleefd met 'Betsy' die allerlei ellende doormaakte. We hebben 1000-den mails gewisseld met behoorlijk heftige ellende erin. In het echt zou ze zich hebben ingehouden of had ik de neiging gehad weg te rennen.
    Marjan

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Het is net als de wind of het water: je kan er niet tegen vechten, je moet meegaan. Er is een of ander chinees spreekwoord geloof ik dat zegt dat het graan het sterkste is omdat het met de wind meebuigt. Je eigen karakter is net zo. Soms staat het je niet aan, maar je kunt het niet veranderen. Je kunt proberen de positieve kanten ervan te zien. Het probleem daarbij is dat zo'n karakter niet in de mode is, al sinds tientallen jaren. Het wordt niet hoog aangezien. Het is beter om cool te zijn. Ik ben niet cool. Ik ben meer hot.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Misschien moeten we verhuizen naar een cultuur waar het wel cool is om hot te zijn, naar Latijns-Amerika of ergens aan de Middellandse Zee.
    Marjan

    BeantwoordenVerwijderen
  4. In een tijd van egotripperij is empathie een duur en uniek goedje. Zeker in de wereld van het www wint het ego het zeker heel vaak van het denken aan anderen of voor anderen....

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mijn empathie wil niet zeggen dat ik niet egoistisch ben. Ik voel goed aan wat er in anderen omgaat, maar dat houdt niet in dat ik er altijd rekening mee houd. Het is meer een stoorfactor. Als ik iemand op zijn tenen wil trappen, dan kost me dat veel moeite.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Een heek mooi onderwerp waar veel over te zeggen/voelen valt. Marjan haalt het al aan. Het is heel moeilijk om je eigen gevoel te sturen. Ik kan het tenminste niet. Wel kan ik het knopje "gevoel"uitzetten als ik geen pijn wil voelen. Maar een ander willen helpen als die in de shit zit,dát knopje kan ik niet uit zetten. Ik ben het meest egoistisch als ik mijn eigen gevoel naar boven haal, als ik niet lekker in mijn vel zit. Empathie ..ik dacht altijd dat ik er teveel van had, maar toen ik er eens op ging letten bleek toch dat ik het t meeste heb bij mensen waarvan ik hou, of die me dierbaar zijn en dan met een grote sprong verder; de wildvreemde mensen die in de ellende zitten ; in de knoei met zichzelf.
    Ook omdat dit mezelf een spiegel voorhoud denk ik. En op mail zoals Marjan zegt, lukt het mij ook om heel open te zijn, maar ontvangen is dan lastiger omdat je dan toch leest vanuit je eigen gevoel op dat moment vaak. Lichaamstaal is voor mij belangrijker, net zoals de intonatie van de stem. Dat staat nml vaak haaks op woorden die je leest. Afijn, dus of ik nu Empathie heb in de goede dosis..? geen flauw idee. Ik zou alleen nooit iemand willen kwetsen of op tenen te staan haha.. dat zou me alleen maar een rotgevoel bezorgen.
    Maar 1 ding; ik neem nooit iemands ellende mee naar bed, k lig nooit wakker om iets van anderen... Zodra ik slaap ,slaap ik. Dus toch wel een egotrekje ;))

    Tham

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik heb een typische mannelijke slaap: ongeacht problemen of stress, na 10 minuten in bed ben ik weg.

    BeantwoordenVerwijderen