6 oktober 2010

Trainspotting

Onlangs bij de Drs liet ik me een beetje meeslepen in mijn enthousiasme over de film Trainspotting. Dat is een film uit 1996 over 4 heroine-verslaafden in Schotland. Het is een bijzondere film. Aan de ene kant glorificeert hij het drugsgebruik, aan de andere kant laat hij genadeloos zien dat het nergens toe leidt, dat het gevaarlijk is en dat je er dood aan kunt gaan. Het is gebaseerd op een roman van Irvine Welsh. Ewan mcGregor speelt de hoofdrol en is ultra-cool. De film is hard, snel, langzaam, grappig, realistisch, surrealistisch, heeft geweldige dialogen en monologen, goede passende muziek, en hij heeft op mij een blijvende indruk gemaakt.

Om een indruk te krijgen kun je hier een trailer bekijken, en hier een paar van de typische citaten uit de film lezen.

De vraag die ik mijzelf stel is: waarom spreekt deze film mij zo aan? Hij heeft niets met mijn eigen leven te maken - op het eerste gezicht -. Ik woon in een beschaafd land met goede mogelijkheden, ik ben niet cool maar netjes, de ergste misdaad die ik heb begaan was winkeldiefstal in mijn jeugd om mezelf te bewijzen bij de groep. Mijn brommer heb ik niet zelf opgevoerd, dat heb ik laten doen door een vriend van mijn coole oudere stiefbroer.

De film raakt een teer punt dat volgens mij bij een heleboel mensen in de geciviliseerde landen leeft, en dat door Doe Maar een beetje klungelig werd samengevat als "Is dit alles?". Als je alles doet zoals het hoort - je trouwt, koopt een huis, krijgt kinderen, hebt een fatsoenlijke baan, kijkt 's avonds naar de televisie, gaat twee keer per jaar op vakantie, gaat regelmatig op visite bij kennisen en familie - wat dan??? Dan ontbreekt er een ontzettend wezenlijk deel in je leven waar de menselijke natuur gewoon naar snakt: avontuur, gevaar, risico, nieuwe dingen, extase. Dit wordt meteen in het begin van de film al duidelijk gemaakt in de ijzersterke openingsmonoloog van Mark/ Ewan:

Choose life. Choose a job. Choose a career. Choose a family. Choose a fucking big television, Choose washing machines, cars, compact disc players, and electrical tin openers. Choose good health, low cholesterol and dental insurance. Choose fixed- interest mortgage repayments. Choose a starter home. Choose your friends. Choose leisure wear and matching luggage. Choose a three piece suite on hire purchase in a range of fucking fabrics. Choose DIY and wondering who you are on a Sunday morning. Choose sitting on that couch watching mind-numbing sprit- crushing game shows, stuffing fucking junk food into your mouth. Choose rotting away at the end of it all, pishing you last in a miserable home, nothing more than an embarrassment to the selfish, fucked-up brats you have spawned to replace yourself. Choose your future. Choose life... But why would I want to do a thing like that? 

Beschaving en vervulling in je leven gaan slecht samen.

17 opmerkingen:

  1. Je moet eigenlijk alle(s)zekerheden los durven laten, misschien leef je dan echt, durf je dan echt te leven. Want wat jie hierboven schetst heeft niks met leven en vrijheid te maken natuurlijk maar alles met een aanpassen aan de 'gemiddelheid'..en misschien wel met de 'zekerheden'die je denkt te hebben van oa de wetenschap? (geintje maar ook een beetje serieus wel)
    Als men daar gelukkig mee is..niks mis mee. Je kunt het compenseren door te gaan bungeejumpen oid, men zoekt op een soort beschaafde manier naar avontuur?
    Ik ken de film niet maar wel het liedje, confronterend he.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Omstandigheden maken vaak dat je al snel de wilde jaren achter je laat en overgaat tot de dagelijkse orde van de dag. Dat is een bijna natuurlijk proces, zelfs onze huisdieren raken wat verzadigd als ze ouder worden. We genieten van simpeler zaken als ons bezit, vakanties, de kinderen, familie, vrienden. Vergeten dat we vroeger veel meer in waren voor avontuur. Ik zelf heb knoeperhart op de brommer gereden, zonder rijbewijs in auto's, snelheidssporten beoefend (zonder succes overigens), heel veel gevlogen, ook in stuntkisten, gereisd, zelfs een robbertje gevochten als het moest. Maar dat doe je op mijn leeftijd niet meer. Je kijkt wel uit, je weet ineens hoe kwetsbaar je bent, hoe dun de lijn die je verbindt met het leven. Dat je soms verlangt naar een wild leven, natuurlijk. Het avontuur lonkt. Maar is het ook realistisch om dat nu nog na te streven? Jij bent nog ein Jonkie dus dan mag het nog....

    BeantwoordenVerwijderen
  3. http://www.youtube.com/watch?v=nS1qBrrb1w4
    Die bedoelde ik, maar ik weet niet of het echt bij die film hoort.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Welk liedje bedoel je?

    Op een beschaafde manier avontuur zoeken is toch iets anders. Als je gaat speculeren bijvoorbeeld, dat is ook riskant. Of een eigen bedrijf te runnen, dat is in zekere zin ook avontuurlijk. Maar dat is niets vergeleken met echte oer-avontuur. Dat je bjivoorbeeld herkent in de altijd oplettende en gespannen blik van je huisdieren, omdat zij weten dat achter elke hoek levensgevaar kan schuilen. Living on the edge of zoiets.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Misschien heb ik me in mijn jeugd niet genoeg uitgeleefd, dan had ik nu tevredener achterover kunnen leunen, zonder die rare onderhuidse gefrustreerde verlangens naar avontuur.

    Er is een vreemde discrepantie tussen het stelselmatig vermijden van risico omdat dat nu eenmaal gezond is, en de aantrekkingskracht van gevaar en de adrenaline-kick.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Dat liedje is denk ik na de film gemaakt, het baseert wel op de film. Ik ken het niet, ik zal het vanavond thuis bekijken. Een van de liedjes die het meest blijft hangen die wel in de film gebruikt worden is Lust for Life van Iggy Pop

    BeantwoordenVerwijderen
  7. ben het er niet mee eens
    niet alle avontuur is per se gevaarlijk en vindt plaats aan de zelkant van het leven

    je kunt heel goed huisjeboompjeenmisschienahumeenbeestje hebben
    en tegelijkertijd vervulling vinden

    gewoon door de hartstochten/passies die je hebt niet te verwaarlozen
    en die passies kan voor iedereen er anders uitzien, hoeft niet het karakter te hebben van bungyjumpen of drugsgebruik


    alhoewel ik ooit wel weer een bergje wil beklimmen...maar effe wachten tot niemand meer afhankelijks is van mij
    kwestie van geduld, keuzes maken
    op mindere dagen dan voel je wel wat jij bedoelt...dan kan verantwoordelijkheid behoorlijk verstikkend aan voelen en zou je willen ontsnappen

    maar wat dacht je van de mensen die uitsluitend op de flow leven en daarvan afhankelijk zijn, die hebben ook een stuk leegte in zichzelf en kijken jaloers naar die een beetje saaie hollanderinduitsland;-))




    assyma

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Kijken mensen films omdat ze een saai leven hebben of beseffen we dat we een saai leven hebben omdat we films kijken?

    Ik heb het bij vlagen heel erg, dat gevoel dat je beschrijft. Soms zou ik het bijna uit willen schreeuwen. Vanmorgen toen ik wakker werd had ik een wanhopig gevoel: weer een dag.....ik fantaseerde dat ik in een vliegtuig onderweg was en dat het vliegtuig zou neerstorten op een onbewoond eiland. Ik was dan één van de weinige overlevenden, zwaar gewond maar nam de leiding, was een held en bedacht geniale oplossingen etc......

    Mocht ik ooit neerstorten dan is er natuurlijk geen lol aan, dan verlang ik alleen maar naar mijn gezin, eten, douche, etc..

    BeantwoordenVerwijderen
  9. @Assyma, ja maar. Dat is een andere vervulling. Kan ook heel vervullend zijn, maar het is iets anders.

    Of de echte avonturiers verlangen naar een degelijk leven? Alleen als het onbereikbaar is denk ik. Bijvoorbeeld voor een extreme bergbeklimmer is het heel goed mogelijk morgen op te houden en een gezinsleven te leiden. Die verlangt er niet naar, want het is sowieso binnen handbereik.

    De film laat een (ongezonde) manier zien waarop iedereen een avonturier kan zijn. Niet iedereen kan bergen beklimmen of de Kongo ontdekken.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. @Marjan: We kijken films omdat we een saai leven hebben. De spanning in de film compenseert een beetje het gebrek aan spanning in het dagelijks leven, het is een surrogaat. Je kunt even de gevoelens beleven die je zou hebben als je "echt" zou leven. Dat maakt het dagelijks leven tegelijk draaglijker, en tegelijk wakkert het ook het verlangen naar meer aan.

    Misschien moet je eens LOST gaan kijken.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Margreet, dat liedje heeft de originele tekst zoals die in de film gesproken wordt, en de muziek lijkt ook erg op de filmmuziek, maar het is van een later datum.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Overigens geeft beschaving mij steeds meer vervulling.

    LOST, ok.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Misschien leven we wel een surrogaatleven sowieso? Zeker als we alles doen zoals het hoort en wat verwacht wordt.Zoals vaak gebeurt. Het geeft een soort zekerheid maar het vervult uiteindelijk niet.
    In de film wordt het dan weer een ander surrogaat, net als steeds uitdagingen zoeken bv, het is allemaal vervanging van en ontsnappen aan.

    Ik hou helemaal niet van films kijken trouwens, ik lees liever een boek.

    Hoe zou je volgens jou echt moeten leven Bob? Wanneer leef je echt?

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Margreet, als ik dat wist dan zou ik het doen.

    Doen zoals het hoort is noodzakelijk als je succesvol wilt samenleven met anderen. Hoe minder je je gedraagt, hoe minder sociaal je bent. Vrijheid gaat vaak samen met eenzaamheid.

    Het enige wat ik hier vaststel is dat ik en blijkbaar ook andere mensen behoefte hebben aan gevaar en spanning die in het beschaafde leven niet vervuld wordt.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Ik weet niet of dat wel altijd zo werkt. Vrijheid hoeft niet persé samen te gaan met eenzaamheid, is wel vaak zo misschien, maar niet automatisch omdat iemand zich 'niet gedraagt' zoals gewenst, soms ook omdat 'men' het niet pikt als je je anders gedraagt dan hoort.
    Is het gevaar en spanning of is het vervulling? Voor mij het laatste denk ik vooral.
    Sociaal zijn betekent vaak aanpassen en je inhouden en onecht zijn?

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ja, vandaar bijvoorbeeld de uidrukking "Sozial unangepasst", die een hele negatieve lading heeft.

    Waar jij op doelt zijn die mensen die het lukt om anders te zijn dan anderen en toch geaccepteerd te worden. Zoals voorrijders of trendsetters, of mensen die op een bepaalde manier zo goed "in de markt liggen", dat ze ermee wegkomen. Dat is niet voor iedereen weggelegd. Dan kun je wel mopperen op de menigte dat ze toleranter moeten zijn, maar de menigte verander je niet.

    Als je niet gezegend bent met deze eigenschappen en je wilt toch vrij en onafhankelijk zijn, bereid je er dan maar vast op voor dat je voortdurend aanvaringen krijgt. Behalve met hele tolerante mensen ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Ik vind die negatieve lading dus onterecht.Dat is weer die 'gemiddelde mens' die alles moet bepalen.
    Tolerante mensen zijn wel de leukste natuurlijk! :)

    BeantwoordenVerwijderen