5 januari 2009

Etiquette

Wat is eigenlijk de zin van goede manieren? Van enkele goede manieren kan ik het nog wel begrijpen, maar andere gewoontes schieten duidelijk aan hun doel voorbij:

Hand voor je mond als hoest.
De hand voor je mond houden als je hoest is het slechtste wat je kunt doen. De bedoeling is om de rotzooi niet zo in het rond te laten vliegen, maar het resultaat is dat die rotzooi nu aan je hand zit. De meeste besmettingen worden met de hand overgebracht. Met die hand zit je aan de deurknop, aan de waskraan, aan de trapleuning, aan het bestek en zo heb je in no-time zeer efficient je bacillen aan iedereen verdeeld. De ideale oplossing is om in een zakdoek te hoesten respectievelijk te niezen, maar aangezien je die vaak niet bij je hebt, zeker niet als man, is het denk ik altijd nog beter ergens in de ruimte in een neutrale hoek te hoesten dan in je handen.


Andere goede manieren hebben niet veel meer werking dan ons eraan te herinneren dat we beschaafde mensen zijn, danwel is er wel een zin maar de bedoeling is niet op het eerste gezicht duidelijk. Dat zijn de gewoontes die het moeilijkste zijn om door te zetten in de opvoeding van het nageslacht. Dit zijn ook de gewoontes die veel mensen verwaarlozen, je kunt hiermee dus onderscheiden wie er 'een goede opvoeding' heeft gehad.

Rechtop zitten, voeten op de grond, ellebogen van tafel.
Waarom in godsnaam moet je altijd rechtop zitten? Het is toch veel ontspannender en aangenaam om lekker languit te zitten, de benen opgetrokken, lekker leunen? De eerste echte aanduiding waarom het zinvol is rechtop te zitten kreeg ik toen ik een blaasinstrument leerde spelen, in dit geval een saxofoon. In een rechte houding kun je beter de zogenaamde buikademhaling uitvoeren, die vanuit het middenrif werkt in plaats van de borst en schouders. Deze ademhaling is efficienter, dieper, en masseert de buikorganen. Dieren en baby's gebruiken van nature deze ademhaling maar veel mensen blijven hangen in de hoge, oppervlakkige ademhaling met borst en schouders die normaalgeproken alleen bij korte zware inspanningen en in stress-situaties gebruikt wordt. De tweede waarschuwing ondervond ik aan eigen lichaam. Ik zat vroeger graag met mijn benen over elkaar. Op een gegeven moment stelde ik vast dat als ik dat langer dan een uur gedaan had, ik de volgende twee dagen pijn in mijn knie had. Dat komt natuurlijk doordat je bij het over elkaar slaan van de benen bepaalde bloedvaten afklemt. De derde waarschuwing zie ik overal om me heen en het schrikbarende is dat het ook bij zoveel jonge mensen toeslaat: rugklachten. Natuurlijk worden deze ook veroorzaakt door een gebrek aan beweging, maar een slechte zithouding in een zittend beroep is een van de hoofdoorzaken.

Eet met mes en vork.
De enige werkelijke zin die er bestaat voor het eten met bestek is denk ik dat je handen minder vies worden. Waarschijnlijk is deze gewoonte ontstaan in een tijd dat het vlees niet altijd zo lekker mals gebraden kon worden en je dus gedwongen was het net als Asterix van het bot te scheuren, het ziet er dan zeker eleganter uit wanneer je het met een scherp mes eerst in stukjes snijdt.
In Nederland was ik gewend altijd alles met bestek te eten, met uitzondering van de dubbele boterham. De ontbijtboterham bijvoorbeeld werd gesmeerd, in kleinere of grotere stukken gesneden en dan met de vork gegeten. In Duitsland bestaat het ontbijt niet uit boterhammen maar uit verse broodjes, wat natuurlijk zeer lekker is, en deze kun je echt heel moeilijk met mes en vork eten. Een broodje wordt in twee helften gesneden, het resultaat is een bodem en een kapje, deze worden afzonderlijk belegd en uit de vuist gegeten.
De etiquette om met bestek te eten wordt ook verwaterd door de exotische invloeden op ons menu. Gerechten komen uit andere landen die traditioneel met de hand worden gegeten. Er zijn voorbeelden te over: hamburgers, pizza's, burrito's.

Samen aan tafel het avondeten gebruiken
Dat is een beetje een stokpaardje van mij en het is misschien niet zo zeer een deel van de etiquette als meer een goede gewoonte. Het is een goede gewoonte om in een gezin gezamenlijk aan de eettafel het avondeten te gebruiken (als het even kan een zelfgekookt avondeten). Dit in tegenstelling tot bordje op schoot voor de televisie of op de bank, iedereen op verschillende tijden net zoals het uitkomt. Het feit dat je aan een speciale eettafel gaat zitten geeft uiting aan het feit dat je iets bijzonders doet, niet iets wat achteloos 'nebenbei' gedaan wordt. Doordat iedereen tegelijk eet, is dit een van de weinige gelegenheden op een werkdag waar überhaupt het hele gezin even bij elkaar zit. Het is de gelegenheid waarbij dingen besproken kunnen worden die iedereen aangaan. Je laat op deze manier zien dat je de andere gezinsleden respecteert en waarde hecht aan hun gezelschap. Het is geen toeval dat deze gewoonte in sociaal zwakkere gezinnen minder onderhouden wordt. Deze gewoonte niet bij te houden is de eerste stap in de richting van verwaarlozing van de kinderen.



Dit zijn enkele van de mooie argumenten die ik heb bedacht als mijn zoon mij voor de zoveelste keer vraagt waarom hij dit of dat moet doen. Helaas is het zo dat, in tegenstelling tot wat in veel opvoedinsraadgevers wordt beweerd, je wel met kinderen kunt discussieren, maar zij niet vatbaar zijn voor argumenten als die niet met hun wensen overeenkomen, zodat ik na de vijfde of zesde keer uitleggen met het meest slagvaardige argument moet komen: omdat ik het zo wil!

13 opmerkingen:

  1. Ik heb dus immer een zaddoek bij me.

    Thuis eet ik alleen met een vork. Komt omdatik bijna alles roerbak en er op het bord weinig te snijden is. Brood eet ik uit het knuisje. In een restaurant gebruik ik wel mes en vork bij de warme maaltijd.

    Bij ontbijt snij ik meestal middendoor en leg ik de ene helft op de andere. Dat voorkomt wegwaai-effecten. :-)

    Het ergste zijn de croissants. Dat wordt immer een bende en met mes en vork nog erger. Die duitse Kaiserbrötchen vind ik ook niet fantastisch. Op elkaar vind ik ze te dik, dan moet je wel een hele grote mond hebben. Dus eet ik meestal helft voor helft en uit het knuisje. Eet-ie-kettes of niet. :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Xiwel,

    Kaiserbrötchen zijn Duits dus die gtore mond is normaal geen probleem. :)

    Rob A

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Goede gewoontes zijn niet meer dan dat, alleen maar een gegroeide gewoonte als je er niet iets meer mee doet.

    Hand voor de mond is een goed idee voor precies de reden die geeft. Vervolgens moet je er iets meer mee dan allen maar een gewoonte laten en je handen gaan wassen.
    Daarnaast is het ook zo dat iemand er niet meer zoveel aan kan doen als je in hun gezicht hoest maar als je in je hand hoest kunnen ze nog wel besluiten je geen had te geven (mits ze natuurlijk aanwezig waren tijdens het hoesten).

    Recht op zitten heeft als goede gewoonte geen nut behalve voor mensen die er aanstoot geven (who cares). Het heeft inderdaad wel gevolgen voor je eigen gezondheid maar dat staat weer los van goede gewoontes.

    Ik eet ongeveer alles met mes en vork, zelfs croissants. Niet omdat dit makkelijker is of minder rotzooi maakt maar het maakt de rotzooi op mijn bord en niet op mijn kleren of rond mijn mond.
    Dit is een goed voorbeeld van 1 van mijn eigen vreemde gewoontes.

    Samen aan tafel eten is meer dan een goede gewoonte, dit heeft inderaad ook nut. Zijn het de sociaal zwakere die niet zo vaak die gewoonte hebben of zijn het de mensen die niet die gewoonte hebben die sociaal zwakker worden? Kip en het ei verhaal (denk niet dat we daar van mening verschillen). Uitzondering zijn misschien mensen die (sociaal) erg actief zijn en alleen tijdens het eten tijd hebben het echt belangrijke wereld nieuws op TV te volgens (1 van de weinige keren dat ik probeer positief te denken over de mensheid).
    Verder zou ik willen opmerken dat ik bijvoorbeeld ook aandacht besteed aan mijn kinderen buiten etenstijd en dat er dus nog hoop voor ze is.

    Ik denk dat discussieren met kinderen wel werkt en dat je dat moet blijven doen (naast op het eind de 'omdat ik het zo wil'). Niet dat ze het meteen begrijpen maar op den duur zullen ze het wel begrijpen. Het heeft voor mij ook even geduurd voor ik zo eigenwijs was als ik nu ben maar dan heb je ook wat.

    Rob A.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Xiwel: Zo hoort het broodje ook gegeten te worden, in twee helften en uit het vuistje. Overigens zijn er behalve het saaie witte Kaiserbrötchen noch allerlei anderen (donkere) broodjes met verschillende vlokken of maanzaad erop; echt aan te bevelen.

    @Rob: Dat zei mijn vriendin dus ook, dat het eigenlijk de bedoeling is dat je na het hoesten of niezen in de hand je handen wast. Ik moet toegevn dat mij dat niet geleerd is, maar ik moet ook vaststellen dat bijna niemand dat doet. Men houdt zich aan de helft van de gewoonte (alleen hand voor de mond) en maakt het daarmee erger dan wanneer je helemaal niets zou doen.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Als ik moet hoesten dan draai ik me altijd om. Als dat niet gaat, houd ik mijn hand voor mijn mond, maar was die daarna zo spoedig mogelijk.

    Over handen die bacterien verspreiden gesproken, ik wil niet weten hoeveel mensen hun handen niet wassen als ze naar de wc zijn gegaan. Vaak ik het antwoord:"Ik heb alleen maar geplast. Ja en???

    Mijn eten smaakt altijd 10 keer beter als ik met mijn handen kan eten. Dus brood zowiezo met de handen. Patat natuurlijk ook, ook in een restaurant. Pas op: in sommige culturen waar met de handen wordt gegeten mag je niet met je rechterhand eten! Rechts wordt namelijk gebruikt om de kont af te vegen.

    Aan tafel eten is voor mij ook heel belangrijk, en vooral allemaal samen. De maaltijd is voor mij ook een rustpunt van de dag. Waar mijn vriend en ik anders de hele dag naast elkaar zitten te werken, is het avondeten een tijdstip dat we echt tijd voor elkaar hebben, en nmen en ook kunnen genieten van het eten. Bovendien als je rechtop zit valt het eten beter, dan wordt je maag niet zo inelkaar gedrukt.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Inderdaad Liekie, maar is het trouwens niet net andersom, dat de linkerhand de onreine hand is? Ik ben nog niet in zulke landen geweest , dus ik weet het niet zeker.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Je raakt wel een gevoelig onderwerp aan. Want 'hoe hoort het eigenlijk' lijkt soms niet aan de moderne mens besteed. Kijk, niezen in je hand, ik zie het heel vaak, is verschrikkelijk onsmakelijk en hygienisch. Als je het dan toch doet, dan graag met links, omdat die rechter hand dient om anderen mee gedag te zeggen. Wat ik ook nog wel eens zie is dat het ontvangen snot wordt afgeveegd in de haardos. Smakelijk! IK ben opgevoed met bestek. Eten met mes en vork, ook een gebraden kip, een karbonade of wat dies meer zij. Gewoon keurig schoonmaken met het mes, gaat prima. Mits je een beetje scherp mes hebt. Dat je iets 'mag kluiven' wil niet zeggen dat het ook 'moet'. Handen wassen voor het eten en na de toiletgang lijkt logisch, maar hoe vaak zie je het anders. En vergis je niet, ook vrouwen willen nog wel eens zo van de w.c. weglopen. IK heb het meerdere malen gezien. Het idee alleen al...brrr. Neuspeuteren is er o0ok zo een, let eens op in het verkeer....mannen die hele maaltijden nuttigen uit hun eigen reukorgaan...getver.....
    Zoonlief is opgevoed met deze normen en waarden en hij gebruikt ze gelukkig nog steeds zoals het hoort. Niks bijzonders, maar gewoon keurig gedrag. En dat je dan een broodje nuttigt in de Duitse backereien of andere gelegenheden, so be it! Maar daarna wel even je handen wassen en tanden poetsen......

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hallo Leo, hand afvegen aan je haar, die kende ik nog niet, lekker vies ja.

    Het is in orde om de geldigheid van ingeroeste manieren aan de kaak te stellen, maar als ze zo duidelijk zinvol zijn, dan moet je dat ook toegeven en niet proberen om een rebel te zijn omdat dat nou eenmaal zo cool is. Heeft een beetje te maken met wat ze hier Jugendkult noemen; het streven van volwassenen om toch maar vooral jong te zijn of te lijken. Nou ja, je kent het wel.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Jugenkult, ja ik heb er zelf ook bijna aan schuldig gemaakt. Ik was haast een keer een Blog begonnen om cool te zijn. Ik heb gelukkig op tijd bedacht daar ik daar toch wat te oud voor ben ;)

    Rob A

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Bij mij is het geen Jugendkult, ik ben gewoon echt jong gebleven ...

    De ware reden dat jij niets aan je Blog doet is trouwens niet volwassenheid, maar tijdgebrek.

    Afgezien daarvan heb je natuurlijk wel gelijk als je bedoelt dat iemand die een Blog schrijft ijdel is. So be it!

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Je hebt gelijk wat betreft mijn ware reden. Ik heb het natuurlijk ook nooit tot volwassenheid gebracht.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Ik denk dat goede manieren zinvol zijn...het voorkomt veel irritatie bij je medemens. Dat is denk ik in eerste instantie, waarom goede manieren uberhaupt zijn ontwikkeld, om geen aanstoot te geven en dus onnodige conflicten te voorkomen.
    Helaas bestaan er ook elitaire opvattingen over wat goede manieren zijn, veel mensen die een gewone normale opvoeding hebben genoten en zich in het algemeen fatsoenlijk en beschaafd gedragen, kunnen het in de ogen van mensen die extreme beschavingsnormen nastreven, niet snel goed doen.
    In die zin, schiet "beschaving" zijn doel voorbij, omdat een ander gedegradeerd wordt tot minder beschaafd en aanstootgevend...

    Overigens wordt er in sommige landen met de rechterhand gegeten en niet met de linkerhand.

    groet, assyma,
    ik kom je regelmatig tegen op de site van Marjan, heb eindelijk de stoute schoenen aangetrokken...om hier een bezoekje te brengen...

    ik wens je/u een prettig weekend!

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Assyma, hartelijk welkom en welkom gefeliciteerd, om maar eens een bekende Nederlandse artiest te citeren (van Oekel, ken je hem nog?).

    Je hebt geen stoute schoenen nodig om hier te komen hoor, en SIEZEN doen we al helemaal niet, het is hier tenslotte internet.

    Over goede manieren kun je een heel boek schrijven, wat dan ook door verschillende mensen gedaan is, het is interessant om te zien waar het eigenlijk vandaan komt, en waartoe het soms vervormd wordt. Ik kwam op het idee voor dit blog omdat mijn zoon altijd vraagt waarom hij zich zo of zo moet gedragen, en toen heb ik het een beetje uitgespit.

    Inderdaad wordt het door sommige mensen gebruikt al instrument om zich te onderscheiden van het plebs. Of dat goed of slecht is, laat ik in het midden.

    Groeten.

    BeantwoordenVerwijderen