16 oktober 2011

Critical Mass Erfurt

Euer Holländer in Deutschland ist zum ersten mal in seinem Leben politisch aktiv geworden. Am Mittwoch hatte ich einen Flyer am Fahrrad der mir aus dem Herzen sprach, und mich einlud zum zweiten "Critical Mass" Fahrradtour in Erfurt. "Wir sind kein Verkehrshindernis, wir sind der Verkehr", war dort zu lesen, und auch ein Paar Sätze über die armselige Verhältnisse der Erfurter Radwege. So führen zum Beispiel zwei touristische Radwege durch den Bahnhofstunnel, ein Tunnel der für Radfahrer gesperrt ist! Bei der Renovierung dieses Tunnels vor ein Paar Jahren wurde der Radverkehr einfach vergessen. Stattdessen steht jetzt an beiden Seiten des Tunnels ein Schild mit der Aufforderung "Radfahrer bitte absteigen".

Ein anderes Beispiel ist die Nordhäuser Straße, sie ist eine wichtige Verbindung zwischen Erfurt Nord und der Altstadt, und die Straße wo eine Universität und ein Klinikum angesiedelt sind. An dieser Straße gibt es, wie an fast allen Straßen in Erfurt, keinen Radweg. Die Radfahrer haben die Wahl todesmutig auf der Autospur mit zu fahren, die so schmal ist daß man nicht neben den Autos her fahren kann, oder auf dem Bürgersteig zu fahren, wo man bei jeder Seitenstraße vom Bürgersteig runter und wieder hoch fahren muß, und der obendrauf an einigen Stellen zugeparkt ist.

Ich könnte weitere Beispiele anführen, aber ich möchte lieber berichten von unserer Tour. Critical Mass ist ein mehr oder weniger spontanes Zusammentreffen von Radfahrern um zusammen als Gruppe durch die Stadt zu fahren. Ich habe gelernt daß es diese Critical Masses schon seit fast 20 Jahren gibt, angefangen hat das ganze in den USA. In der Wikipedia könnt ihr alles darüber nachlesen. Für Erfurt war es die zweite Tour. Am Freitag 17 Uhr sollten wir uns treffen. Um 5 vor um 5 war ich da aber es war niemanden zu sehen, außer einem jungen Man mit seinem Fixie, der etwas unsicher um sich herum schaute, genauso wie ich. Um Punkt 5 Uhr trafen dann auf einmal 10 Leute ein und nach weitere 10 Minuten waren wir 20 Leute und hatten wir unsere kritische Masse erreicht. In Deutschland darf man nämlich, wenn man in einer Gruppe von mindestens 16 Leute radfährt, die Straße benutzen, auch wenn es eigentlich einen Radweg gibt (der dann nämlich zu schmal wäre, in Deutschland ist die Mindestbreite für Radwege zwar 1,50 meter, diese Breite wird aber an vielen Stellen nicht eingehalten), und man darf zu Zweit neben einander fahren.

Etwas holperig kam ich ins Gespräch mit ein Paar Leuten. So war da eine Petra die ursprünglich aus der Fahradstadt Münster kommt. Sie hat selber schon offizielle Fahrraddemo's organisiert. Neben mir fuhren eine Weile zwei Frauen auf einem Tandem. Als ich sie fragte ob bei ihnen immer der selbe vorne fährt, mußten sie lachen. Die Frau hinten erklärte mir daß sie seit ihrem zwölften Lebensjahr so gut wie blind ist. Jetzt wurde mir auch klar warum die vorderste Fahrerin immer ansagte wo wir gerade vorbeifuhren...

Das ganze war ein Bißchen provokativ und spannend, obwohl wir nichts illegales taten. Trotzdem haben sich einige Autofahrer wie erwartet geärgert und entsprechend reagiert, indem sie uns anhupten und illegal rechts auf der Abbiegerspur oder links über die Straßenbahnschienen mit überhöhter Geschwindigkeit überholten. Die erfahrene Demo-Radfaher haben diese Autofahrer immer freundlich zugelächelt und zugewinkt. Es war schön mit einer Gruppe gleichgesinnter zu fahren, und es ist natürlich immer schön mal dort zu fahren wo du normalerweise nicht fahren darfst. Wir starteten am Bahnhofsplatz, fuhren über den Stadtring, durch die Magdeburger Allee, ein Stückchen Mittelhäuser Straße und zurück über die Nordhäuser Straße.

Die nächste Tour wird voraussichtlich in März stattfinden. Ich möchte mich bedanken bei den Leuten die diese Idee in Erfurt umsetzen, und alle Erfurter die das hier vielleicht lesen dringend einladen das nächste mal mit zu kommen. Es macht nämlich einfach Laune!

16 opmerkingen:

  1. Zelf ben ik ooit een stuk over de Nordhäuser Straße gefietst tussen Gispersleben en Gebensee. Tot Gispersleben volgde ik het padje langs de Gera, maar dat werd steeds slechter en ik wilde echt asfalt onder m'n wielen en zocht er naar een winkel. Overigens gevonden. Langs de Gera vind je zoiets natuurlijk niet. Het drukste deel van die weg zal overigens zuidelijker zijn, meer in het centrum van Erfurt. Daar ben ik dus niet geweest, omdat het parallelpad langs de Gera goed te doen was en er bij vlagen zelfs mooi uitzag. Het zal echter een stukje om zijn, maar je hebt er geen last van verkeerslichten.

    Mij valt op dat de Duitse fietsers niet assertief genoeg en zelfs schuw zijn. Zij kruipen op stoepen waar ik dat nimmer zal doen. Is het fietspad goed, dan fiets ik daarop. Is het slecht, dan fiets ik op de weg. Vroeger deed ik dat alleen bij de onderbordjes Fahrad Frei, maar de laatste jaren ook bij Mofa Frei of als ze het onderbordje in mijn ogen vergeten zijn. Tot een jaar of 10 terug kreeg je dan zeurende automobilisten. Die nemen met het jaar af. Ze fietsen inmiddels zelf ook vaker en weten dat die stoepjes met de vele lagere uitritten voor doorgaand fietsverkeer een ramp zijn.

    In de laatste vakanties heb ik in Duitsland dan ook geen zeurende automobilist meegemaakt. En anders zwaai ik vriendelijk, de volgende keer dat ik diezelfde figuur zie kan jaren duren. Als bewohner is dat natuurlijk wat lastiger.

    Maar wat ik ook doe (en in NL ook) is circa 1 meter van de kant rijden. Daarmee voorkom je dat onverantwoordelijke automobilisten je inhalen als er tegenliggers zijn en daardoor tekort ruimte is. Nederlanders vind ik al te dicht langs de stoep fietsen, maar die angsthazen in Duitsland bakken het nog bruiner. En met die houding dwing je nooit respect en ruimte voor de fiets af. Het leuke is dat mijn methode geaccepteerd wordt. Auto's toeteren me niet aan de kant, maar hoor ik netjes achter me afremmen en halen me dan ruimer in dan wanneer ik tegen de kant fiets. Dat kan komen omdat ik niet slinger en betrouwbaar/professioneel overkom, maar het kan ook te maken hebben met het beetje fietsbage dat ik op mijn vakantie meeneem. Ze kunnen overigens niet zien dat in Nederlander ben. Duitse fietsers fietsen vaak met dezelfde fietstas, maar zijn dan wel weer zo dom om uit angst een helm te dragen.

    Ik denk dat ik als Duitser een breed aanhangwagentje en het liefst 1 voor kleine kinderen met zo'n zeiltje achter de fiets zou hangen. Kan je nog eens wat meenemen, maar kan je vooral nog meer op de weg fietsen omdat de fietsstoepjes te smal zijn. Het idee dat er een kind ik zit zal automobilisten nog meer doen opletten.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Je kunt je inderdaad op een bepaalde manier gedragen zodat je beter uit de voeten komt of minder conflicten hebt met het andere verkeer. Als je zoals jij "breed" op de weg fietst, dan zullen de meeste automobilisten wel achter je blijven en netjes wachten. Maar op die manier ben je wel een "Vekehrhindernis" geworden, omdat jij in je eentje meerdere automobilisten dwingt te wachten. En een enkeling zal dat dus niet doen, met alle gevaren van dien.
    Wat ik eigenlijk zou willen is dat het fietsverkeer meer in het politieke bewustzijn rukt, en dat is dan ook de reden dat ik ben meegefietst. Dat het ook nog gewoon leuk is, dat is mooi meegenomen.
    Een Duitse fietser is inderdaad niet assertief, omdat hij niet de heersende mening verkondigt. Het aantal assertieve Duitse fietsers heeft nog niet de kritische massa berekt. Ik hoop nog mee te maken dat dat verandert.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Punt is dat ik denk dat het ook en vooral bottom-up moet en niet alleen passief wachten op top-down-beleid dat er zo nooit gaat komen. Als meer fietsers hinderlijk het verkeer ophouden, dan komt er eerder een goed fietspad en beter fietsbeleid. En als fietser moet je niet denken dat je het verkeer ophoud, maar dat je een automobilist helpt om geen domme ongelukken te veroorzaken, die het verkeer nog meer ophouden.

    Fietspadenbeleid is daarbij locaal- of hooguit regionaalbeleid. Landelijk en provinciaalbeleid zijn doorgaans een ramp aangezien die instanties te ver van de realiteit staan en met verkeerde oplossingen komen. De grootste dwarsliggers zijn doorgaans de aanwonenden, die parkeerruimte verliezen en hun auto meer op het eigen terrein moeten zetten. Zulke detailproblemen kan je alleen locaal oplossen.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hier in het stadsverkeer heb ik nog niet eens de meeste aanvaringen (figuurlijk) met automobilisten, maar met voetgangers. Ofwel omdat zij op straat lopen en niet opletten, omdat zij op hun gehoor reageren, ofwel omdat ik op de stoep rijd. Waarom rijd ik op de stoep? Zie boven: er is geen fietspad en op straat is het te gevaarlijk.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @Bob: Nog een tip waar je misschien iets verder mee komt. Probleem is dat in Duitsland de kinderen vrijwel niet op de fiets naar school gaan, maar met een schoolbus. Je kan die kinderen dus niet inzetten om veiligere fietsroutes te krijgen. Hier in NL lukt dat beter en zeker tegenwoordig met het obesitas- en bewegingsarmoede-problematiek.

    Wat wel kan is studenten inzetten. Dwz de steden waar het in Duitsland het best voor de fiets geregeld is zijn doorgaans universiteitssteden zoals Münster, Göttingen en Tübingen. Nu zag ik dat de universiteit van Erfurt nota bene aan de Nordhäuser Straat ligt (toen niet gezien omdat ik daar langs de Gera fietste). Met hen moet toch iets te bedenken zijn dat die weg een volwaardig fietspad gaat krijgen.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Lees ik hier nu dat Munster een prima fietsplek is? Ik ben er nog niet geweest, maar wilde er graag naartoe. Maar best een eind rijden. Wie weet de fietsen mee achterin en daarmee de stad gaan verkennen? Of toch maar het dichtstbijzijnde Parkhaus voor het centrum op zoeken en lekker wandelen zoals we altijd doen? Heeft Munster ook ene autovrij centrum zoals zoveel Duitse steden wel en Nederlandse niet?

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Wat een interessant en nuttig initiatief. Misschien moeten we dat hier in Hannover ook maar eens gaan doen ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @Leo: Münster is gekozem tot fietsstad van Duitsland. Er is een wikipedia-artikel aan gewijd. Ik denk dat je goed de fietsen mee kunt nemen. Dat heb ik een keer in Berlijn gedaan, samen met mevrouw HiD, en dat is ons goed bevallen.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. @Xiwel: Ik zal ervoor zorgen dat bij de volgende Critical Mass een mededeling op de prikborden van de universiteit hangt.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. @Buurtaal: Als je het voor elkaar krijgt, dan doen.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. @Bob: Ik bedoelde niet alleen het prikbord, maar laat studenten en universiteit ook eens nadenken hoe ze het fietsverkeer in Erfurt kunnen verbeteren. Vaak zit er wel iemand die daar een afstudeer-iets in ziet.

    Toevallig kwam ik al wat eerder een stukje tegen bij het fietsberaad over de afname van fietsslachtoffers bij een toename van fietsers in Duitsland. Daarin werd Erfurt genoemd en bij de commentaren ook Münster. Münster mag de naam hebben, maar is overbelast met fietsers. Zelf had ik die indruk al een jaar of 12 terug (ben er daarna niet meer geweest) en vorig jaar in Göttingen. Het aantal fietsers stijgt zo snel dat de fietspaden te smal zijn.
    http://fietsberaad.nl//index.cfm?lang=nl&repository=Duitsland:+meer+fietsers,+minder+slachtoffers

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Er is al een studie van de FH Erfurt over de stationstunnel. Zie ook hier.
    http://www.adfc-erfurt.de/radpolitik.html
    Er wordt een moeizame rechtsstrijd gevoerd over de mogelijke omzetting.

    Ook voor de Nordhäuser Straße is er al een plan voor de ombouw met fietspaden:
    http://www.adfc-erfurt.de/Nordhaeuser_2011.html

    Er zijn dus al mensen die het belangrijke, moeizame werk doen.

    Een beweging als Critical Mass zorgt gewoon nog even voor de nodige aandacht, waardoor misschien deze of gene politicus de map met ombouwplannen vanuit het midden van de stapel rukt en bovenop legt. En verder is het gewoon leuk.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Interessant stukje bij het fietsberaad. Het is dus zo dat hoe meer fietsers er zijn in het straatbeeld, des te meer de automobilist ze waarneemt en er rekening mee houdt. Dit speelt dit een grote rol voor de veiligheid, evenals de infrastructuur.

    Hier nog een fragment van een raak commentaar op datstukje:
    "Ik heb ook veel in Duitsland gefietst, zie dat we in Nederland vaak een betere infrastructuur hebben, maar nederlandse automobilisten kunnen heel veel leren van Duitsers - die gaan namelijk met veel meer respect om met de meer kwetsbare weggebruikers."

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Is dat respect, van die automobilisten? Soms denk ik ze zijn net zo bang voor mij als fietser als ze zouden zijn voor een paard. Ze zijn bang dat ik plotseling een rare zwaai maak en hun lak beschadig.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. @Bob: Die relatie is al langer bekend. Nederland is niet voor niets het land met zeer weinig verkeersdoden per miljoen inwoners. En in Duitsland is het ook stukken beter dan in Frankrijk waar helemaal niet wordt gefietst. Het is niet alleen dat meer fietsers ander rijgedrag op de secundaire wegen afdwingen, maar ook dat automobilisten zelf veel vaker als fietser deelnemen en zo een andere kijk op het verkeer krijgen.


    Dat laatste fragment heeft nog met de oude situatie te maken. In Frankrijk is de hoflijkheid bog wat erger. Daar blijven auto's het langste achter je hangen en gaan daarna zeer ruim om je heen. Met hooguit een paar fietsers per dag is dat voor hen niet hinderlijk. Bij een paar honderd fietsers per dag denkt eenzelfde automobilist: "Zo kom ik dus nooit thuis." En dan rijden ze de oren van je hoofd.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Critical Mass blijkt hier in Hannover al te bestaan :-) 'k Ga zeker een keertje meedoen!

    Ik vind automobilisten hier overigens helemaal niet zo hoffelijk ...

    BeantwoordenVerwijderen